افسون عسکری
محمد ضابط
محمد قادر قادری
علیرضا صمد زاده
علی شوروزدی

     به­منظور بررسی عملکرد و اجزای آن و تعیین مهم­ترین صفات موثر بر عملکرد، ۱۲ ژنوتیپ مختلف کنجد تحت دو شرایط آبیاری بدون تنش و تنش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند در سال زراعی ۹۲-۹۱ کشت شدند. صفات مورد اندازه­گیری شامل تعداد کپسول، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، طول و عرض کپسول، وزن ۲۰ کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اقتصادی بودند. صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک در هر دو شرایط آبیاری اختلاف معنی­داری را نشان دادند. ژنوتیپ داراب ۱۴ در هردو شرایط با توجه به صفات مهم زراعی وضعیت مناسبی را دارا بود. نتایج هم­بستگی در شرایط نرمال نشان داد که تعداد برگ در بوته (*۶۱۶/۰) و وزن هزار دانه (*۶۶۸/۰) و همچنین وزن ۲۰ کپسول (*۵۷۹/۰) بالاترین همبستگی با عملکرد دانه داشتند. نتایج رگرسیون چند گانه نشان داد که عملکرد بیولوژیک بیشترین ضریب  ۶۱۶/۰r= را در تبیین عملکرد نشان داده و تعداد برگ و وزن هزار دانه نیز بهترتیب بیشترین ضریب معنی­دار رگرسیونی را در تبیین عملکرد از خود نشان دادند. تجزیه به عامل­ها به­ترتیب نشان داد که چهار عامل بیش از ۸۳ و ۷۱ درصد تنوع موجود را در داده­ها در شرایط نرمال و تنش توجیه می­کند. تجزیه خوشه­ای ژنوتیپ­ها را بهترتیب در دو و سه دسته در شرایط نرمال و تنش تقسیم­بندی نمود.

Cluster analysis, Correlation analysis, Factor analysis, Regression analysis, Sesame, تجزیه به عامل ها, تجزیه رگرسیون, تجزیه خوشه ای, تجزیه همبستگی, کنجد