آزاده کریمی افشار
امین باقی زاده
قاسم محمدی نژاد

     به­منظور ارزیابی روابط صفات مورفولوژیک موثر بر عملکرد دانه گیاه دارویی زیره سبز، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو تکرار طی دو سال زراعی ­(۸۹ و ۹۰) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرماناجرا گردید. در این مطالعه فاکتور اصلی شامل دو رژیم آبیاری متفاوت و فاکتور فرعی ۴۹ اکوتیپ­ متعلق به ۹ جمعیت جمع­آوری شده از استان­های مختلف بود. تایج تجزیه رگرسیون چندگانه خطی به روشگام به گام نشان داد که در شرایط تنش صفات تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و وزن هزار دانه بیشترین عوامل موثر بر عملکرد دانه بودند که ۸۰% از تغییرات عملکرد بین اکوتیپ­ها را توجیه می­کنند و در شرایط نرمال رطوبتی ۷۷% تغییرات عملکرد از طریق صفات تعداد چتر در بوته، تعداد شاخه فرعی و تعداد دانه در چتر تبیین گردید. به­منظور شناسایی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات بر عملکرد دانه تجزیه علیت بر پایه متغیر­های وارد شده به مرحله نهایی رگرسیون صورت گرفت و صفت تعداد چتر در بوته-که مهم­ترین جز عملکرد دانه به­شمار می رود- و به­دلیل اثر مستقیم بالا بر عملکرد در هر دو شرایط، معیاری مناسب برای بررسی توان تولید ژنوتیپ­های زیره سبز تعیین گردید که در برنامه­های به نژادی برای بهبود عملکرد دانه و تولید ژنوتیپ­های پر محصول باید مورد توجه قرار گیرد.

Correlation coefficient, Cumin, Drought, Path analysis, Stepwise regression, تجزیه علیت, خشکی, رگرسیون گام به گام, زیره سبز, هم بستگی فنوتیپی