الهه غفاری
اباذر رجبی
علی ایزدی دربندی
فرانک روزبه
رضا امیری

     این تحقیق با هدف ارزیابی تحمل به خشکی هیبریدهای جدید مونوژرم چغندرقند انجام گرفت. به­منظور گزینش هیبرید­های امیدبخش و متحمل، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار بر روی ۲۵ ژنوتیپ چغندرقند (۲۳ هیبرید جدید مونوژرم و دو شاهد متحمل و معمولی) در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری (کمال شهر کرج) در سال ۱۳۹۱ اجرا شد. آبیاری­ها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوته­ها) به­طور معمول انجام شد. آبیاری­های بعدی در شرایط نرمال پس از ۹۰ میلی­متر و در شرایط تنش پس از ۲۰۰ میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. صفات مورد ارزیابی شامل عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، میزان سدیم، میزان پتاسیم، میزان نیتروژن مضره، ضریب قلیائیت، درصد قند ملاس، عملکرد شکر سفید و ضریب استحصال شکر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تحت شرایط تنش خشکی از نظر تمامی صفات بین ژنوتیپ­ها اختلاف بسیار معنی­داری وجود داشت. بر­اساس نتایج تجزیه رگرسیون گام­به­گام صفات عملکرد ریشه، عیارقند، میزان سدیم و میزان پتاسیم بیش از ۹۹ درصد تغییرات عملکرد شکر سفید را در شرایط تنش خشکی توجیه کردند. بر­اساس تجزیه خوشه­ای نیز ژنوتیپ­های مورد بررسی تحت شرایط تنش خشکی در چهار گروه قرار گرفتند که در این میان، گروه اول شامل ژنوتیپ­های شماره ۲۵، ۲۰ و ۳ که گروه برتر از نظر عملکرد و کیفیت شناخته شد. در نهایت، هیبرید­های شماره ۲۰، ۳، ۸، ۱۸، ۷، ۱۳ و ۱۹ که هم از لحاظ شاخص تحمل به تنش (STI) و هم از لحاظ صفات عملکردی در شرایط تنش برتر بودند، متحمل­ترین هیبرید­ها به تنش خشکی معرفی شدند.

تجزیه خوشه ای, تحمل به خشکی, تنش, چغندرقند, شاخص STI