محسن نیازیان
معصومه نعمانی
سید احمد سادات نوری

شوری منابع آب و خاک از مهمترین مشکلات کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک است. شور شدن تدریجی خاک از مسایل مهم در بسیاری از مناطق جهان به خصوص در کشور ما می­باشد. شوری  موجب کاهش رشد و عملکرد محصولات زراعی  می شود. به دلیل مشکلات عمده ای که شوری خاک برای تولید محصول ایجاد نموده، اصلاح گران گیاهان به دنبال روشهای اصلاحی مناسبی برای تولید گیاهان متحمل به شوری هستند. انتخاب روش اصلاحی موثر به وسعت اطلاعات در مورد سیستم های ژتنیکی کنترل­کننده صفات انتخاب شده بستگی دارد. شناسایی ژنهای ایجاد کننده مقاومت یا تحمل و تعیین اثرات ژنی آن­ها در هنگام بروز تنش شوری بسیارحائز اهمیت است. اصلاح­گران از چندین روش بیومتری  برای بررسی ژنتیک گیاهان استفاده نموده اند. از میان آنها، طرحهای کارولینای شمالی، تلاقی دایآلل، تجزیه لاین × تستر، تحزیه میانگین نسل­ها و تجزیه آمیزش­های سه گانه در آزمایش های اصلاح نباتات بسیار معمول هستند. در این بررسی مروری بر کارآیی طرح­های مذکور در تبیین ژنتیک مقاومت به شوری در گیاهان مختلف انجام شده است. نتایج حاصل از این تجزیه های بیومتری با تاکید بر جنبه های کاربردی آن­ها مورد بررسی قرار گرفته است.

Diallel analysis, Line × tester analysis, Generation mean analysis, North Carolinadesigns, Tolerance to salinity, Triple test cross, تریپل تست کراس, مقاومت به شوری, دایآلل, طرحهای کارولینای شمالی, تحزیه میانگین نسل ها, تجزیه لاین × تستر