معروف خلیلی - دانشگاه پیام نور
محمدرضا نقوی - دانشگاه پیام نور
علیرضا پورابوقداره - دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین

به­منظور بررسی عملکرد دانه و برخی از ویژگی­های زراعی و مورفولوژیک ژنوتیپ­های گلرنگ در شرایط آبی و دیم ۱۵ ژنوتیپ گلرنگ بهاره در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۱-۱۳۹۰ در ایستگاه تحقیقات میاندوآب مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات در شرایط آبی نشان داد که بین ژنوتیپ­ها از نظر تمام صفات مورد بررسی به جزء ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و وزن صد دانه اختلاف معنی­داری وجود داشت. همچنین در شرایط دیم بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه از نظر تمام صفات به جز تعداد شاخه فرعی اختلاف معنی­داری وجود داشت. مقایسه بین شرایط آبی و دیم مشخص کرد که تنش کم­آبی باعث کاهش معنی­دار تعداد روز تا گلدهی کامل، تعداد طبق، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن صد­دانه، عملکرد دانه و درصد روغن گردید. بررسی ضرایب همبستگی صفات در شرایط تنش و فاقد تنش نشان داد عملکرد دانه با قطر طبق و تعداد دانه در طبق همبستگی مثبت و معنی­دار داشت. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه­ای، ژنوتیپ­های مورد مطالعه را در هر دو شرایط تنش و فاقد تنش در چهار گروه جداگانه تفکیک نمود. بر اساس نتایج به­دست آمده در بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه در هر دو شرایط تنش کم­آبی و فاقد تنش، ژنوتیپ  IL-۱۱۱دارای بالاترین عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق و قطر طبق نسبت به سایر ژنوتیپ­ها بود و ژنوتیپ­های شماره Syrian، PI-۵۳۷۵۳۰ و Dincer به ترتیب در رتبه­های بعدی قرار گرفتند. بنابراین، به نظر می­رسد ژنوتیپ­های اخیر برای کاشت در اراضی کم بازده که همواره در معرض کمبود آب در فصل رشد قرار دارند و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه مناسب باشند.

Agro-Morphological Characters, Grain Yield, Safflower, Water Deficit Stress, تنش کم آبی, صفات زراعی, موروفولوژیک, عملکرد دانه, گلرنگ