طاهره مومنی زاده - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید نجفی زرینی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمد نوروزی - موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، آمل
علی رضا نبی پور - موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، آمل

وجود اثر­ متقابل ژنوتیپ در محیط، از مشکلات عمده ارزیابی و معرفی ژنوتیپ­های برتر می­باشد. به­منظور شناسایی و معرفی ارقام پرمحصول و در عین حال پایدار و سازگار، آزمایشی با ده لاین امیدبخش برنج همراه با دو شاهد از ارقام رایج منطقه (فجر و شیرودی) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو منطقه از استان مازندران (مزارع تحقیقاتی آمل و گاو­­دشت بابل) به مدت دو سال (۹۱-۹۰ و ۹۲-۹۱) انجام شد. تجزیه واریانس ساده حاکی از وجود تفاوت معنی­داری در بین ژنوتیپ­ها برای تمامی صفات در هر دو مکان بود. تجزیه واریانس مرکب با توجه به یکنواختی اشتباهات آزمایشی انجام شد. نتایج اثر معنی­دار ژنوتیپ ها را نشان داد که بیانگر تفاوت ژنتیکی در بین ژنوتیپ­های مختلف می­باشد. ژنوتیپ­های ۳، ۴، ۵، ۶ و ۹ به ترتیب با عملکردهای ۸/۵، ۲/۶، ۳/۶، ۸/۵ و ۲/۶ تن در هکتار دارای بیشترین عملکرد و بدون اختلاف معنی دار (۵%) در گروه a مشترک بودند. ژنوتیپ­های ۷ و ۶ به ترتیب با ۵۷/۰ و ۵۴/۰ درصد دارای بیشترین شاخص برداشت بودند. در نهایت، ژنوتیپ شماره ۶ به علت داشتن شاخص برداشت بالا (۵۴/۰ در گروه a) و درصد دانه پر بالا (۴۵/۷۸ درصد در گروه a) دارای بالاترین عملکرد بوده و انتخاب گردید.

Adaptability, Agronomical traits, GxE interaction, Rice, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, برنج, سازگاری, صفات زراعی