تغییرات بیان ژن متالوتاینین، میزان کلروفیل و برخی صفات زراعی در واکنش به تنش شوری در گندم

به منظور ارزیابی تاثیر تنش شوری بر بیان افتراقی ژن متالوتاینین، میزان کلروفیل، شاخص اکسیداسیون سلولی و برخی صفات مورفولوژیکی در گندم، آزمایشی به صورت کرت خرد شده- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال ۸۸-۱۳۸۷ در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه مرحله رشد (پنجه زنی، ساقه دهی و ظهور سنبله) و عامل فرعی ترکیب چهار سطح شوری (۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی مولار کلرید سدیم) و دو رقم گندم کویر (مقاوم) و فلات (حساس) بود. نمونه گیری تصادفی از برگ در سه مرحله رشدی صورت گرفت. صفات مورد مطالعه شامل وزن خشک اندام هوایی، سطح برگ، وزن ویژه برگ، سرعت رشد محصول، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، میزان کلروفیل a و b، شاخص اکسیداسیون سلولی، میزان رادیکال سوپراکسید و میزان بیان نسبی ژن متالوتاینین بود. نتایج تجزیه و تحلیل آماری صفات مبین تاثیر معنی دار سطوح شوری بر کلیه صفات به جز وزن ویژه برگ بود. میزان وزن خشک اندام هوایی و ثبات کلروفیل همبستگی منطقی خوبی را در ارتباط با تحمل به شوری در رقم کویر نشان دادند. به طور کلی، افزایش تنش شوری موجب فزونی سطح شاخص اکسیداسیون TBARM گردید. این مسئله در مورد میزان رادیکال سوپراکسید به ویژه در مرحله ظهور سنبله صادق بود. بیان ژن متالوتاینین همبستگی بالایی با فراوانی رادیکال مزبور، به طور اخص در مرحله ظهور سنبله، نشان داد. این امر با توجه به نقش آنتی اکسیدانی ژن مزبور قابل انتظار بود و موید تحریک پذیری آغازگر ژن مزبور توسط رادیکال سوپر اکسید می باشد.

Keywords:

Wheat , Gene expression , Metallothionein , Salt stress , Super-oxide radical , گندم , بیان ژن , متالوتاینین , تنش شوری , رادیکال سوپراکسید