ارزیابی واکنش ارقام ماش نسبت به تنش خشکی با استفاده از شاخص های مختلف تنش خشکی

  به منظور بررسی واکنش ارقام ماش نسبت به تنش خشکی انتهای فصل در شرایط آب و هوایی زابل، شش رقم ماش در سال ۱۳۸۶ در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش و دارای تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفتند. آبیاری در هر دو محیط تنش­دار و بدون تنش تا ۵۰ درصد گلدهی به طور یکسان انجام شد. در محیط دارای تنش خشکی، آبیاری از ۵۰ درصد گلدهی تا رسیدگی محصول و برداشت قطع شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر منفی بر کلیه صفات در ارقام مورد بررسی دارد. بیشترین آسیب مربوط به عملکرد دانه و کمترین آسیب مربوط به وزن هزار دانه بود. به منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی در ارقام مورد بررسی از شاخص­های کمی مقاومت به خشکی مانند میانگین ریاضی بهره­وری ( MP )، میانگین هندسی بهره­وری ( GMP )، شاخص تحمل به خشکی ( STI )، شاخص تحمل ( TOL )، شاخص حساسیت به تنش ( SSI )، شاخص میانگین هارمونیک بهره­وری ( HARM ) استفاده شد. بر اساس شاخص­های فوق رقم PUSA مقاوم­ترین و ارقام MN۲۲ و MN۹۲ حساس­ترین ارقام به تنش خشکی شناخته شدند. به منظور درک بیشتر ارتباط بین شاخص­ها از تجزیه به مولفه­های اصلی استفاده شد. دو مولفه اول جمعا ۹۹ درصد از تغییرات مربوط به شاخص ها را توجیه نمودند. نمودار بای ­ پلات نیز مسئله تحمل بالای رقم PUSA و حساسیت ارقام MN۲۲ و MN۹۲ نسبت به تنش خشکی را مورد تاکید قرار داد.

Keywords:

ماش , تحمل به خشکی , شاخص های تحمل به تنش , عملکرد , تجزیه به مولفه های اصلی