سارا عبدالملکی
مسعود توحیدفر
رضا فتوت
غلامرضا صالحی جوزانی

  تنش­های غیرزیستی از جمله خشکی و شوری اولین عامل کاهش محصول در دنیا بوده و در اغلب محصولات مهم زراعی باعث کاهش شدید تولید محصول می شود. استفاده از روش­های مهندسی ژنتیک یکی از گزینه­های موجود جهت افزایش تحمل گیاهان به تنش­های غیرزیستی می باشد. در این تحقیق به منظور تولید گیاه گندم تراریخته متحمل به تنش های غیرزیستی، از روش تفنگ ­ژنی و وکتو رp۶U - Ubi - FVT۱ استفاده شد. این وکتور حاوی ژن نشانگر باکتریایی استرپتومایسین و نشانگر گیاهی هیگرومایسین و ژن fld (فلاودوکسین) با منشاء سیانو باکتری می­باشد. فلاودوکسین نقشی مشابه فردوکسین ایفا کرده و قادر است با جلوگیری از وقوع اغتشاشات در چرخه انتقال الکترون و ممانعت از تشکیل گونه های فعال اکسیژن، آسایش گیاه را فراهم کند. بدین منظور از کالوس­های جنین زای ارقام بهار، لاین A ، پیشتاز، ۸۳ N - و ارقام پاییزه زرین و S-۸۷ به عنوان بافت هدف برای تراریزش استفاده شد. نتایج نشان داد ریز نمونه کالوس جنین زا رقم بهار با ۵۱/۶% شاخه زایی و ۳۵/۳% ریشه زایی بیشترین باززایی را در مقایسه با سایر ارقام دارند. بیشترین درصد شاخه زایی، ریشه زایی مربوط به رقم بهار و کمترین آن مربوط به رقم زرین و S - ۸۷ بود. در این تحقیق ۳۶ بار بمباران با استفاده از تفنگ ژنی انجام شد و تعداد شش گیاه رقم بهار و یک گیاه رقم لاین A تولید شد. آنالیز PCR روی یک گیاه رقم لاین A و شش گیاه رقم بهار انجام شد. نتایج آزمایش وجود حداقل یک نسخه از ژن هدف را در ژنوم گندم یک گیاه رقم لاین A تائید کرد. بیشترین درصد تراریزش مربوط به رقم لاین A بود که این مقدار برابر با ۰۰۷/۰ بود در نهایت آزمون لکه گذاری تائید بیشتر تلفیق ژن را در گندم های تراریخته تائید کرد.

گندم تراریخته، مهندسی ژنتیک، تفنگ ژنی، fld، تحمل به تنش های غیرزیستی