مهدی عارف راد
نادعلی باییان جلودار
قربانعلی نعمت زاده
سیدکمال کاظمی تبار
نادعلی باقری

پروتئین لکتین یکی از عوامل مهم ضدتغذیه ای در پروتئین های دانه سویا محسوب می شود. پروتئین لیپوکسیژناز نیز به دلیل ایجاد طعم نامطلوب، مهمترین عامل در کیفیت پایئن پروتئین های سویا می باشد. در این تحقیق، تغییرات ژنتیکی حاصل از اشعه گاما روی پروتئین های ضدتغذیه ای رقم هیل، در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، در سال ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ مورد ارزیابی قرار گرفت. در نسل M۱ همه گیاهان برداشت و در نسل بعد بصورت بوته به ردیف کشت شدند. در نسل M۲ تنوع زیادی برای صفات مورفولوژیک مانند، ارتفاع گیاه، شکل برگ، رنگ گل، عقیمی و دیررسی یا زودرسی مشاهده گردید، که از بین آنها گیاهان موتانت با صفات مورفولوژیک مطلوب انتخاب شدند. بررسی پروتئین های هر یک از این گیاهان موتانت، با استفاده از تکنیک SDS-PAGE نشان داد که گیاه موتانتM-۱۰۷ فاقد پروتئین ضدتغذیه ای لکتین و لاین موتانت M-۷۲۹ فاقد پروتئین های ضدتغذیه ای لکتین و لیپواکسیژناز می باشد. این دو گیاه موتانت، با وجود عدم حضور یک یا چند زیرواحد پروتئینی، تغییرات معنی داری از لحاظ محتوی پروتئین و روغن از خود نشان ندادند. دو گیاه موتانت به دست آمده از این تحقیق می توانند لاین های ارزشمندی در جهت اصلاح و بهبود پروتئین های سویا باشند.

سویا، عوامل ضدتغذیه ای، اشعه گاما، SDS-PAGE