فرهود شبرندی
عیسی دیرنده
زربخت انصاری پیرسرایی
اسدالله تیموری یانسری

    هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر افزایش سطح انرژی و پروتئین متابولیسمی بر رشد و تکامل پستان بزهای سیستانی در گامه انتهایی آبستنی بود. ۲۸ راس بز سیستانی آبستن با میانگین وزن برابر و سن دو سال انتخاب شدند. بزهای در ابتدای گامه پایانی آبستنی (روز ۱۰۰ آبستنی) به طور تصادفی در بین چهار گروه زیر قرار گرفتند: ۱- گروه شاهد دارای انرژی و پروتئین متابولیسمی در سطح توصیه شده NRC (۲۰۰۷)، ۲- گروه دارای ۱۰ درصد انرژی متابولیسمی بیشتر از سطح توصیه شده، ۳- گروه دارای ۱۰ درصد پروتئین متابولیسمی بیشتر از سطح توصیه شده و ۴- گروه دارای ۱۰ درصد انرژی و پروتئین متابولیسمی بیشتر از سطح توصیه شده. پس از اعمال تیمار­های آزمایشی در دو ماه آخر آبستنی، ۲۴ الی ۳۶ ساعت بعد از زایش برای مطالعات بافت­شناسی از بافت پستان نمونه برداری شد. عکس­های تهیه شده از هر بز با استفاده از نرم­افزار Image J مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تعداد سلول­های اپیتلیال در بزهایی که با جیره ۱۰ درصد انرژی متابولیسمی بیشتر یا ۱۰ درصد پروتئین متابولیسمی بیشتر تغذیه شده بودند تفاوت معنی­داری با گروه کنترل نداشتند ولی در گروهی که انرژی و پروتئین متابولیسمی هر دو با هم افزایش یافت به­طور معنی­داری بیشتر از گروه کنترل بود (۷۰/۳±۸/۳۵ در مقابل ۶۴/۲±۴/۲۶). مساحت اپیتلیوم (میکرومتر مربع) تحت تاثیر جیره­های آزمایشی قرار گرفت و در جیره­هایی که انرژی متابولیسمی و پروتئین متابولیسمی هر دو افزایش یافت بیشتر از گروه کنترل بود (۰۳/۰=P). درصد استروما تحت تاثیر جیره­های آزمایشی قرار گرفت (۰۰۱/۰=P) و با افزایش انرژی متابولیسمی، پروتئین متابولیسمی و یا هر دو در جیره کاهش یافت. درصد اپیتلیوم تحت تاثیر جیره­های آزمایشی قرار گرفت (۰۰۸/۰=P) و در جیره­هایی با ۱۰ درصد انرژی متابولیسمی بیشتر یا ۱۰ درصد انرژی و پروتئین متابولیسمی بیشتر، به­طور معنی­داری بیشتر از گروه کنترل بود. به­طور کلی افزایش ۱۰ درصدی سطح انرژی و پروتئین متابولیسمی جیره در گامه انتهایی آبستنی با افزایش تعداد و درصد سلول­های اپیتلیال، مساحت آلوئول و مساحت اپیتلیوم و کاهش درصد استروما سبب بهبود رشد و تکامل پستان شد که این امر می­تواند در تولید آغوز و راندمان تولید شیر در دوره شیردهی بعدی تاثیر مثبتی داشته باشد.

Alveoli, Metabolizable energy, Mammary tissue, Epithelial cell, Sistani goat, آلوئول, انرژی متابولیسمی, بافت پستان, بز سیستانی, سلول اپیتیلیال