کسری احمدیان
قدرت رحیمی میانجی
هادی سیاح زاده
حمید دلدار

در مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و روابط فیلوژنی مرغان بومی ایران،  ۳۹ نمونه خون از مرغان بومی مراکز اصلاح نژاد مرغ بومی کشور (اصفهان، مازندران، یزد، فارس، آذربایجان غربی و خراسان) جمع­آوری گردید. به منظور مقایسه نتایج حاصل با دیگر نژادهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی توالی ناحیه D-loop میتوکندری موجود در بانک جهانی ژن دریافت شد. DNA با استفاده از روش نمکی بهینه یافته استخراج و به عنوان الگو برای تکثیر و تعیین توالی ناحیه D-Loop ژنوم میتوکندری به کار برده شدند. با مطالعه توالی ۲- ۱۲۳۱ جفت بازی ناحیه D-Loop در نمونه­های فوق، ۱۶ هاپلوتایپ به همراه ۱۴ جایگاه متغیر تشخیص داده شد. آنالیز واریانس مولکولی با استفاده از روش کیمورا انجام گرفت. مقادیر شاخص تثبیت با استفاده از روش کیمورا در دامنه­ای بین ۱۵۷۰/۰- ۳۷۷۶۳/۰ قرار گرفت. میزان واریانس در داخل و بین جمعیت های مورد مطالعه به ترتیب برابر با ۰۵/۸۱ و ۹۵/۱۸ درصد برآورد شد. این آزمون نشان داد که در جمعیت­های مورد مطالعه، جمعیت­های آذربایجان غربی و اصفهان، اصفهان و فارس، اصفهان و خراسان، اصفهان و مازندران، اصفهان و یزد، فارس و خراسان و هم­چنین فارس و یزد با یکدیگر از نظر ژنتیکی متفاوت بودند (۰۵/۰>P). از بین جمعیت­های مورد مطالعه جمعیت اصفهان با تمامی جمعیت­های دیگر از نظر ژنتیکی تفاوت معنی­دار داشته است (۰۵/۰>P). به طور کلی نتایج بدست آمده نشان داد که مرغ بومی ایران دارای تنوع ژنتیکی قابل قبول بوده و درخت فیلوژنی ترسیم شده برمبنای هاپلوتایپ­های حاصله مرغان بومی ایران در دسته هاپلو گروه A (مرغان بومی ژاپن، لکهورن سفید، ردآیلندرد)، هاپلوگروه E (مرغان بومی خاورمیانه و اروپا) و هاپلوگروه C (مرغان بومی آفریقا) قرار گرفتند. هم­چنین نتایج فیلوژنی مشخص کرد که مرغ بومی ایران همانند مرغ بومی ژاپن، چین، خاورمیانه، اروپا و آفریقا از آسیای جنوب شرقی و هندوستان منشا گرفته و احتمالا از طریق مسیرهای باستانی، از آسیای جنوب شرقی و هندوستان به ایران و از ایران به سمت غرب امتداد یافته و به دنیای غرب معرفی شده است.

Genetic diversity, Genetic distance, Iranian native chickens, mtDNA, Phylogenic, مرغ بومی ایران, DNA میتوکندری, فیلوژنی, تنوع ژنتیکی