تاثیر تغییر اقلیم بر شدت و دوره بازگشت خشکسالی های ایران

امروزه معتبرترین ابزار جهت تولید سناریوهای اقلیمی، مدلهای AOGCM می‎باشد. از جمله مدلهایی که برای ریز مقیاس نمایی مبتنی بر روشهای آماری استفاده می‎کنند مدل LARS-WG می‎باشد، در این مطالعه بر اساس مدل HadCM۳  و دو سناریوی A۱B، A۲ برای دوره پایه ( ۱۹۶۱- ۱۹۹۰) و دوره پیش بینی (۲۰۴۰- ۲۰۱۱) در مقیاس روزانه فرایند ریز مقیاس نمایی انجام شد. و داده های مقادیر مجموع بارش روزانه  برای ایستگاههای منتخب تولید شد. بعد از کالیبراسیون مدل و اطمینان از توانمندی مدل در ساخت سری های زمانی بارش که با مقایسه داده های شبیه سازی شده با مقادیر بارش در دوره پایه در سطح اطمینان ۹۵ درصد صورت پذیرفت، جهت بررسی وضعیت خشکسالی، شاخص استاندارد شده بارش (SPI) بکار رفت. نتایج نشان داد که میزان بارش نسبت به دوره پایه طی دوره­های آینده نزدیک تحت خروجی های مدل گردش عمومی جو HadCM۳ و دو سناریوی A۱B، A۲ تغییر معنی­داری در بیشتر مناطق کشور خواهد داشت. بیشترین درصد تغییر مربوط به جنوب شرقی کشور می باشد که برای هر سه تداوم زمانی ۳، ۱۲ و ۲۴ ماهه افزایش خشکسالی را نشان میدهد بطوریکه برای برای تداوم زمانی ۱۲ ماهه و ۵۰ ساله شدت خشکسالی دوره پایه ۸۲/۱۳ بوده ولی در دوره آتی  سناریوی A۲، ۰۵/۱۵ و در دوره آتی سناریوی A۱B ، ۳۹/۱۸ را نشان میدهد. در غرب و شمال کشور نیز بطور مشابه در کلیه تداوم های زمانی شدت خشکسالی در دوره­های آتی بیشتر از دوره پایه است، بطوریکه در دوره ۲۴ ماهه و دوره بازگشت ۵۰ ساله شدت خشکسالی پایه ۳۱/۱۶ ولی در دوره آتی A۲ ، ۶۵/۱۸ و در دوره آتی A۱B، ۵۵/۱۹ را نشان میدهد. در مناطق جنوب، مرکز و شرق کشور مقادیر شدت خشکسالی پایه و آتی با تداوم زمانی ۲۴ ماهه و در دوره برگشت ۵۰ ساله همگی حدود ۸/۱۸ بوده و شدت خشکسالی تغییرات زیادی را نشان نمی­دهد. شدت خشکسالی در شمال غرب کشور و جنوب غرب کشور در هر سه تداوم زمانی ۳، ۱۲ و ۲۴ ماهه در دوره­های آتی کمتر از دوره پایه خواهد بود بطوریکه در تداوم زمانی ۲۴ ماهه شدت خشکسالی با دوره برگشت ۵۰ ساله پایه ۲۳ ولی در دوره­های آتی ۴۴/۱۸ را نشان میدهد. در نهایت، اگرچه در پیش بینی­های بدست آمده از ریزمقیاس گردانی خروجی های مدل های اقلیمی عدم قطعیت هایی وجود دارد که این امر به علت ساختار مدل­های گردش عمومی جو، داده های مشاهداتی و ... می باشد اما از آنجایی که مدل های اقلیمی به عنوان معتبرترین ابزار تولید سناریوهای اقلیمی مطرح می باشند، ضروری است مدیران و تصمیم گیران بخش های مختلف منابع آب و کشاورزی نتایج حاصل از چنین پژوهش­هایی را نیز مد نظر قرار داده تا امکان برنامه ریزهای بلند مدت میسر شود.

Keywords:

Climate change , SPI , Estimate , Drought , Iran. , HadCM۳ , LARS-WG , خشکسالی , SPI , AOGCM