علی بیات
محمد سلیقه
مهری اکبری

در این مطالعه با استفاده از داده های چرخندگی نسبی مرکز اروپایی پیش بینی میان مدت جوی(ECMWF)، سیکلون های باران زای فصل زمستان (دسامبر، ژانویه و فوریه) ایران مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، داده های چرخندگی نسبی سطح ۷۰۰ هکتوپاسکال در بازه زمانی ۳۰ ساله (۲۰۰۹-۱۹۷۹) با تفکیک مکانی ۵/۱ درجه جغرافیایی و زمانی ۶ ساعته، جهت شناسایی، مسیریابی و تحلیل سیکلون ها بکار گرفته شد. با تعریف آستانه مشخص چرخندگی نسبی، مراکز سیکلونی بالقوه شناسایی شد و با روش رهگیری در ۸ همسایه مجاور و با داشتن طول عمر حداقل ۸ گام زمانی ۶ ساعته، سیکلون ها تعریف و مسیریابی گردید. نتایج مطالعه نشان داد که بخش شرقی دریای مدیترانه بخصوص جزیره قبرس، دریای اژه، دریای آدریاتیک، دریای سرخ و منطقه سودان و همچنین کشور عراق از مهمترین کانون های سیکلون زایی زمستانه ایران می باشند. مسیرهای اصلی ورودی سیکلون ها شامل مسیر شمال غرب، غرب میانی و نیز جنوب غرب می باشد. عمر متوسط سیکلون ها چهار و نیم روز، میانگین سرعت جابجایی آنها در حدود ۲۰ کیلومتر بر ساعت و نیز متوسط جابجایی سیکلون ها در حدود ۱۷۰۰ کیلومتر است. از نتایج قابل توجه دیگر کاهش تعداد سیکلون های باران زا در طول سه دهه اخیر می باشد.

cyclone tracks, rain producing cyclones, Mediterranean, Red sea, Iran., مسیرهای سیکلونی, سیکلون های باران زا, مدیترانه, دریای سرخ, ایران.