عسل عظیمیان - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود
حسین پاداشی - دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی

همه گیری کووید۱۹ مسائل جدیدی را پیش روی جوامع انسانی قرار داده است. بخشی از مسائل مربوط به این بیماری؛ آثار حقوقی آن است. این پژوهش با هدف بررسی سیاست جنایی ایران در قبال مسئولیت کیفری انتقال بیماری کووید ۱۹ به شیوه کتابخانه ای-اسنادی انجام شده است. نتایج مطالعه چالشهای پیش روی سیاست جنایی ایران در زمینه مسئولیت کیفری انتقال بیماری های واگیردار را در دو بخش نشان داده است. نخستین چالش جرم انگاری مصادیق مختلف انتقال بیماری های واگیردار است. چالش دوم این است که؛ مسئولیت کیفری از روی مباشرت است یا تسبیب. در زمینه چالش نخست با وصف اینکه میتوان این موضوع را بر مبنای ماده ۶۱۴ ، ۶۸۸ و ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی جرم انگاری کرد با این وصف به نظر می رسد که مناسب ترین ماده در این زمینه ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ باشد که مقرر نموده است که در صورتی که افراد با فعل یا ترک فعل خود منجر به فوت سایرین شوند، این فوت حسب مورد می تواند از مصادیق عمد، شبه عمد و خطای محض باشد و بالتبع آن، مرتکب می تواند به یکی از مجازات های قصاص، دیه یا حبس محکوم شود. در زمینه چالش دوم؛ در مواردی که انتقال بیماری های واگیردار به صورت عمدی صورت میگیرد می توان بر مبنای مباشرت، مرتکب را دارای مسئولیت کیفری مستقیم دانست. با این حال، از آنجا که در اغلب موارد،مرتکب جرم از روی غفلت موجبات انتقال بیماری را فراهم میسازد، بایستی مسئولیت کیفری مرتکب را از روی تسبیب دانست.

مسئولیت کیفری، بیماری واگیردار، کووید ۱۹