مهری عسکری - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اراک، ایران
فریبا امینی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اراک، ایران
لیلا حسین پور - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اراک، ایران

تنش شوری یکی از تنش های عمده غیرزیستی است که اثرات زیان آوری بر تولید و کیفیت گیاهان می گذارد. آزمایشی به منظور بررسی اثرات کاربرد عنصر روی به عنوان تعدیل کننده تنش شوری بر آنتی اکسیدانت ها، پروتئین، اسیدآمینه پرولین و رشد گیاه دارویی پریوش (Catharanthus roseus (L.) G. Don.)  در پاییز ۱۳۹۱ در دانشگاه اراک انجام شد. گیاهان ۴۹ روزه با غلظت های مختلف کلریدسدیم (۰، ۳۵، ۷۰ و ۱۰۰ میلی مولار) به تنهایی و همراه با غلظت های مختلف سولفات روی (۰، ۵ و ۱۰ میکرومولار) به مدت ۲۱ روز تیمار شدند. سپس درصد بازدارندگی رادیکال دی فنیل-۲-پیکریل هیدرازیل DPPH، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گایاکول پراکسیداز، مقدار پرولین و پروتئین و شاخص های رشد اندازه گیری شد. نتایج نشان دادند که کاربرد سولفات روی ارتفاع بخش هوایی، عمق ریشه، وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی را در همه تیمارهای شوری بهبود بخشید. در نتیجه تنش شوری، درصد بازدارندگی رادیکال DPPH، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گایاکول پراکسیداز و نیز محتوای پرولین به ترتیب ۵/۳۴۸%، ۶/۴۷۵%، ۷/۱۷۲%، ۲۰۰% و ۳۶۴% افزایش یافت، ولی محتوای پروتئین ۳۳% کاهش یافت. کاربرد روی محتوای پروتئین را در تیمارهای شوری تا ۱۶% بهبود بخشید و محتوای پرولین را در آنها تا ۳۶% کاهش داد. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در گیاهان تیمار شده با NaCl+Zn نسبت به آنهایی که تنها با NaCl یا Zn تیمار شده بودند به طور معنی داری افزایش یافت. این نتایج از اثرات مثبت کاربرد عنصر روی بر سیستم دفاع آنتی اکسیدانتی پریوش تحت تنش شوری حمایت می کند. عنصر روی می تواند به عنوان پاک کننده گونه های اکسیژنی واکنش گر به منظور کاهش آسیب غشاهای زیستی تحت تنش شوری عمل کند.

پرولین, تعدیل کننده, سوپراکسید دیسموتاز, کاتالاز, گایاکول پراکسیداز