بهلول عباس زاده - استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
فاطمه ذاکریان - کارشناس ارشد، گروه باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران

به منظور بررسی اثر کودهای میکوریزا (Glomus mosseae و G. intraradieces)، شبه میکوریزا (Piriformospora indica) و ورمی کمپوست بر برخی از عناصر بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار در مجتمع تحقیقات البرز، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال ۱۳۹۱ اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل کاربرد ورمی کمپوست در ۳ سطح (صفر، ۵ و ۱۰ تن در هکتار) و تلقیح نشاء با کودهای زیستی در ۴ سطح (بدون تلقیح، تلقیح با میکوریزا، تلقیح با شبه میکوریزا و تلقیح با میکوریزا+ شبه میکوریزا) بودند. نتایج نشان داد که اثر ورمی کمپوست و کود زیستی بر پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس در سطح ۱% معنی دار بود. اثر ورمی کمپوست بر میزان آهن جذبی در سطح ۱% معنی دار بود. تجزیه واریانس اثر متقابل تیمارها بر عناصر فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس در سطح ۱% معنی دار نشان داد. مقایسه میانگین اثرات ساده نشان داد که در تیمار مصرف ۱۰ تن در هکتار ورمی کمپوست مقدار نیتروژن (۸۳/۲%) و پتاسیم (۶۶/۱%) بادرنجبویه بیشترین بود. بیشترین مقدار فسفر این گیاه (۵۳/۰%) متعلق به تیمار مصرف مایکوریزا بود. مقایسه میانگین اثر متقابل تیمارها نشان داد که بادرنجبویه با مصرف مایکوریزا به همراه ۱۰ تن در هکتار ورمی کمپوست بیشترین میزان فسفر را داشت. حداکثر کلسیم (۷۷/۰%) در تیمار مصرف ۵ تن ورمی کمپوست×عدم مصرف کود زیستی مشاهده شد. حداکثر منیزیم (۶/۰%) را تیمارهای عدم مصرف ورمی کمپوست×مایکوریزا و ۱۰ تن ورمی کمپوست×مایکوریزا داشتند. بیشترین مقدار آهن (ppm ۲/۹۲۵) را تیمار ۵ تن ورمی کمپوست×مایکوریزا نشان داد. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از مایکوریزا و ۱۰ تن در هکتار ورمی کمپوست و یا مایکوریزا به همراه ۵ تن کود ورمی کمپوست موجب افزایش جذب بیشتر عناصر در گیاه دارویی بادرنجبویه شد.

بادرنجبویه (Melissa officinalis L.), ورمی کمپوست, کود میکوریزا, شبه میکوریزا, اسانس