نازنین آتشی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
مصطفی حقانی - استادیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
حجت الله محمدی - استادیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
محمد عبدالهی - دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

اسانسهای گیاهی به عنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی محسوب میشوند. در این تحقیق اثر اسانسهای Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss. (Apiaceae) و Ballota aucheri Boiss. (Lamiaceae) بر شاخصهای تغذیهای حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum (Col.: Tenebrionidae))،کهیکی از آفات مهم محصولات انباری به شمار می رود، بررسی شد. شاخصهای نرخ رشد نسبی (RGR)، نرخ مصرف نسبی (RCR)، کارآیی تبدیل غذای خورده شده (FDI) و شاخص بازدارندگی تغذیه برای ارزیابی اثر ضدتغذیهای اسانس تعیین شدند. پس از استخراج اسانس از دو گیاه، غلظتهای ۰، ۴/۰، ۶/۰، ۱، ۲ و ۳ میکرولیتر به دیسکهای آردی اضافه شد و بعد تعداد ۱۰ حشره کامل شپشهی آرد روی هر تیمار قرار داده شد. پس از گذشت سه روز از شروع آزمایش، میزان غذای خورده شده و تغییر وزن حشره اندازهگیری گردید. این تحقیق با استفاده از اسانس دو گیاه F. angulata و B. aucheri در غلظت های ۴/۰، ۶/۰، ۱، ۲ و ۳ میکرولیتر بر دیسک در دو آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس F. angulate دارای اثر بهتری نسبت به گیاه B. aucheri است و RGR و RCR را به طور معنیداری کاهش میدهد. همچنین اسانس F. angulate کارآیی تبدیل غذای خورده شده را در مقایسه با اسانس B. aucheri به طور معنیداری کاهش میدهد. البته اسانس F. angulata در غلظتهای بسیار پایین در مقایسه با B. aucheri اثر بازدارندگی تغذیهای خوبی را نشان داد.

اسانس, بازدارندگی تغذیه, شپشه آرد, شاخصهای تغذیهای (ECI, RGR, RCR, FDI)