بررسی تاثیر فسفر و روی بر عملکرد و اجزاء عملکرد اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) در شهرستان بم

به منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده موثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی ۱۳۹۰-۱۳۸۹ در قطعه زمینی به مساحت تقریبی ۴۵۰ مترمربع در اراضی روستای حمزه ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در ۴ مقدار صفر، ۴۰، ۸۰ و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار و روی در ۳ مقدار صفر، ۲۰ و ۴۰ کیلوگرم در هکتار بر صفات عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ در هر بوته، طول سنبله، تعداد گل در هر بوته، میزان تورم دانه و درصد موسیلاژ در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر عملکرد دانه گیاه اسفرزه در سطح آماری ۱% معنی دار شد و با افزایش مقدار روی تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار و فسفر تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه نیز روندی افزایشی داشت. اما استفاده از مقدار ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار فسفر از نظر آماری تفاوت معنی داری نسبت به ۸۰ کیلوگرم در هکتار نداشت. البته تاثیر مقادیر مختلف روی و فسفر بر وزن هزاردانه معنی دار نشد. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر درصد موسیلاژ دانه اسفرزه در سطح آماری ۱% معنی دار بود و با افزایش مقدار روی تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار و فسفر تا ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار سبب افزایش درصد موسیلاژ دانه گردید. همچنین اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر سایر صفات (تعداد برگ، تعداد گل، طول سنبله، ارتفاع گیاه و فاکتور تورم دانه) هم معنی دار بود. با توجه به نتایج آزمایش فوق، مصرف عناصر روی به میزان ۴۰ کیلوگرم در هکتار و فسفر به میزان ۸۰ کیلوگرم در هکتار برای افزایش رشد و عملکرد و تولید هر چه بیشتر موسیلاژ گیاه اسفرزه در منطقه بم بهترین اثر را داشت.

Keywords:

اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) , روی , فسفر , موسیلاژ