بررسی منابع تولید کننده شیر خشت در استان تهران

از زمانهای گذشته تا امروز شیرخشت بعنوان یک داروی سنتی مورد مصرف قرار گرفته است. این ماده شیرین مزه از نظر ترکیب شیمیایی جزو مان ها محسوب می شود. طبق بررسی انجام شده مشخص شد که دو گونه گیاه شیرخشت به نامهای ۱-Cotoneaster nummularius Fisch & Mey (Rosaceae) ۲- Cotoneaster nummularioides Pojark در استان تهران وجود دارند که مان تولید می نمایند. در اوایل مردادماه روی اندامهای هوایی گونه های مذکور شیرابه ظاهر می گردد، در پی نتایج سالهای اجرای طرح مشخص گردید که لارو نوعی حشره پوستخوار از خانواده سخت بالپوشان (سوسکها) عامل ایجاد تخریب در قسمت کامبیوم چوب گیاه می باشد. این آفت شبیه آفت پوستخوار درختان میوه هسته دار عمل می کند و برای اولین بار از محل اجرای طرح جمع آوری و توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی به نام Scolytus rugulosus Mull. (Col., Scolytida, Scolytinae) شناسایی گردید. خروج ترشحات تابع شرایط اقلیمی بوده بطوریکه در یک محدوده زمانی ظاهر و پس از مدت کوتاهی از بین می رود. شیرابه قندی مترشحه از گیاه مورد توجه حشرات می باشد و در نتیجه بارندگی نیز شسته شده، از بین می رود. با بررسی آمار هواشناسی منطقه در اوایل مرداد اختلاف درجه حرارت حداکثر مطلق و حداقل مطلق به بیش از بیست درجه می رسد و در این ایام از محلهای آفت زده روی درختچه ترشحات خارج می گردد.شاخه های افت زده پس از چند سال از بین می روند و کاملا خشک می گردند و تا این مرحله هر ساله از محلهای آفت زده ترشحات خارج می شود. درختچه شیرخشت دارای چندین ساقه هوایی و قدرت جست زنی داشته لذا گیاه بطور کامل خشک نمی شود. در ادامه بررسی جهت یافتن منابع دیگر تولید مان، مشخص گردید که علیرغم وجود گیاه کاروان کش در استان تهران لیکن این گیاه تولید مان نمی کند، همچنین نوعی زبان گنجشک که در بعضی از کشورها تولید مان می نماید در ایران بصورت بومی وجود نداشته از گیاهان وارداتی است که کاشته شده است لذا تولید مان شیرخشت توسط این گیاه در ایران نیز منتفی است.

Keywords:

شیرخشت , مان