شناسایی و تعیین شایستگی گیاهان دارویی مراتع حوزه آبخیز لاسم هراز، شهرستان آمل- استان مازندران

عدم شناخت کافی از توانمندی های مراتع باعث شده تا این منابع برای تولیدات دامی در حد زیادی مورد بهره برداری قرار گرفته و سایر مقوله های بهره برداری از نظر دور نگه داشته شوند. این در حالیست که کشور ایران با داشتن بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاهی یکی از غنی ترین جوامع گیاهی دنیا را داراست و بخش عمده ای از این فلور غنی را گیاهان دارویی تشکیل می دهند. حوزه آبخیز لاسم به دلیل تنوع گیاهی زیاد دارای قابلیت بالایی در زمینه گیاهان دارویی می باشد. به همین منظور شناسایی و تعیین شایستگی برای کاربری گیاهان دارویی این حوزه هدف این تحقیق قرار گرفت. نقشه نهایی شایستگی گیاهان دارویی در این حوزه از تلفیق دو معیار پوشش گیاهی و عوامل محیطی با بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید. نمونه برداری در تیپ های گیاهی منطقه (به عنوان واحد کاری) به روش تصادفی با استقرار دو ترانسکت ۱۰۰ متری عمود برهم و با اندازه گیری داده های حضور و عدم حضور گیاهان دارویی، درصد تاج پوشش، ترکیب و تولید گونه های دارویی در پلات های ۱ مترمربعی انجام شد. از ۱۲۰ گونه شناسایی شده در منطقه تعداد ۵۸ گونه از ۲۰ خانواده گیاهی با خاصیت دارویی شناسایی شدند. نتایج بررسی شایستگی گیاهان دارویی این حوزه نشان می دهد که حدود ۶/۱۰% منطقه (۴/۱۰۷۱ هکتار) در طبقه شایستگی خوب (۱S)، ۱/۲۸% منطقه (۲۸۴۱ هکتار) در طبقه شایستگی متوسط (۲S)، ۵/۴۱% (۵/۴۱۹۳ هکتار) در طبقه شایستگی ضعیف (۳S) و ۲۰% (۸/۲۰۰۶ هکتار) از اراضی منطقه در طبقه غیرشایسته (N) قرار گرفتند. به طور کلی مهمترین عامل کاهش دهنده شایستگی مراتع حوزه آبخیز لاسم، شاخص اقتصادی تولید می باشد. همچنین با توجه به شرایط توپوگرافی این حوزه، شیب منطقه نیز در کاهش شایستگی مراتع منطقه نقش قابل ملاحظه ای داشت.

Keywords:

شایستگی مرتع , گیاهان دارویی , GIS , روش فائو (۱۹۹۱) , حوزه لاسم