محمود محمدی - اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
محمد دینی - اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
مجید توکلی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان

گز علفی که به نامهای مان کردی، مان بلوط ودر زبان کردی «گزو» و در گویش لری «گزوله» نامیده می شود، درواقع نوعی مان و یکی از محصولات فرعی و با ارزش جنگلهای بلوط غرب به ویژه زاگرس شمالی است، که به صورت شهدی غلیظ بر روی برگها وشاخه های جوان دوگونه بلوط به نامهای دارمازو (Quercus infectoria Oliv.)و بلوط لبنانی (Q.libani Oliv.) و زیر گونه های آنها بوجود آمده و مورد استحصال قرار می گیرد. این فرآورده در واقع ترشحات قندی موسوم به «عسلک» است که در نتیجه فعالیت دفعی پوره ها و حشرات کامل دو گونه شته به نامهای( Thelaxes suberi Del;و Tuberculoides annulatus annulatus Hart.)در سطح برگ درختان بلوط به شکل قطرات شبنم مانندی در فاصله زمانی محدود ظاهر شده، بعد در مجاورت هوا تقریبا سفت و متبلور می شود وبه صورت دانه های ریز شکر مانند در آمده ومورد بهره برداری قرار می گیرد. زمان تولید و بهره برداری از این محصول اواخر بهار ودر مواردی اوایل پاییز است که معمولا با تغییر ناگهانی هوا وفعال شدن حشرات مولد صورت می پذیرد. مناطق پراکنش گیاه میزبان و همچنین حشرات مولد گز علفی مکانهای محدودی از استانهای آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و لرستان است که بر اساس مطالعات سال های اخیر در سه استان آذربایجان غربی، کردستان ولرستان شته های مولد در شرایط مناسب و خاص از نظر جمعیتی و تراکم طغیان نموده که قادر به تولید گزعلفی قابل بهره برداری هستند. این ماده قندی از اهمیت غذایی، دارویی و اقتصادی برخوردار می باشد

مان گز علفی, درخت بلوط, تولید, بهره برداری