بررسی ترکیب های شیمیایی و خواص آللوپاتیک اسانس گیاه آنغوزه (Ferula assa-foetida L.)

به منظور بررسی ترکیب ها و خواص آللوپاتیک گیاه دارویی آنغوزه (Ferula assa-foetida L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول متشکل از ۶ غلظت اسانس آنغوزه شامل ۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۸۰۰ و ۱۰۰۰ میکرولیتر در لیتر و فاکتور دوم شامل ۵ گونه گیاهی، سه گونه علف هرز به نام های خردل وحشی (Sinapis arvensis)، تلخه (Acroptilo repens) و ازمک (Cardaria draba) همراه با دو گونه زراعی گندم (Triticum aestivum) و جو (Hordeum vulgare) بودند. اسانس مورد استفاده در این پژوهش با استفاده از روش تقطیر با آب از شیرابه گیاه آنغوزه استخراج شد. نتایج آنالیز اسانس با استفاده از دستگاه GC و GC-MS نشان داد که ۱۳ ترکیب قابل شناسایی در اسانس وجود دارد که عمده ترین آنها شامل آلفا-پینن (۳/۲۱%)، بتا-پینن (۱/۴۷%) و ۲،۱-دی تیولان (۶/۱۸%) بودند. صفات مورد اندازه گیری جهت ارزیابی اثر آللوپاتیک اسانس بر گونه های مورد بررسی شامل: درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن تر و خشک ساقه چه و ریشه چه و درصد ناهنجاری گیاهچه ها بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که واکنش گیاهان نسبت به اسانس آنغوزه به طور معنی داری (p ≤ ۰.۰۵) متفاوت می باشد. بیشترین درصد جوانه زنی در غلظت های مختلف اسانس آنغوزه مربوط به گیاه زراعی گندم بدست آمد، در حالی که در گیاه زراعی جو نسبت به گندم حساسیت بیشتری مشاهده شد. به طور کلی کمترین حساسیت به اثرات آللوپاتیک اسانس مربوط به گونه زراعی گندم بود که در تمام صفات مشاهده شد. از طرفی گونه زراعی جو، علف هرز تلخه و ازمک بیشترین حساسیت را به اسانس آنغوزه نشان دادند. البته اثر بازدارندگی آنغوزه بر علف هرز تلخه و ازمک نسبت به خردل وحشی بیشتر بود.

Keywords:

اسانس , آنغوزه (Ferula assa-foetida L.) , آللوپاتی , علف هرز , بازدارندگی , درصد جوانه زنی