تاثیر کاربرد کود زیستی فسفری و تراکم بوته بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum copticum L.)

به منظور بررسی کارایی کود زیستی فسفری و تراکم بوته بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum copticum L.)، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال ۱۳۸۹ در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل کود زیستی فسفری در چهار سطح (شاهد (عدم تلقیح)، بذرمال، سرک و بذرمال و سرک) و عامل تراکم بوته در سه سطح (۲۵۰۰۰۰، ۱۲۵۰۰۰، ۸۳۰۰۰ بوته در هکتار) بودند. صفات مورد بررسی شامل درصد اسانس، عملکرد اسانس، درصد تیمول، درصد ترپینولن و درصد پارا-سیمن در روغن فرار بودند. نتایج نشان داد که تاثیر کود زیستی فسفری بر صفات مورد بررسی در سطح ۱% معنی دار شد، به طوری که بیشترین مقادیر درصد اسانس (۳۴/۴%) و عملکرد اسانس (۱۲/۱۴۳ کیلوگرم در هکتار) در تیمار دو بار تلقیح (بذرمال و سرک) و درصد تیمول (۹/۳۳%) در تیمار بذرمال، درصد ترپینولن (۵/۴۱%) در تیمار دو بار تلقیح (بذرمال و سرک) و درصد پارا-سیمن (۲/۲۳%) در تیمار سرک بدست آمد. اثر تراکم بوته بر صفات مورد بررسی در سطح ۱% معنی دار شد. به طوری که بیشترین مقادیر درصد اسانس (۱/۴%) در تیمار ۸۳۰۰۰ بوته در هکتار، عملکرد اسانس (۰۷/۱۰۴ کیلوگرم در هکتار) در تیمار ۲۵۰۰۰۰ بوته در هکتار، درصد تیمول (۴/۳۷%) در تیمار ۱۲۵۰۰۰ بوته در هکتار، درصد ترپینولن (۵/۴۴%) در تیمار ۸۳۰۰۰ بوته در هکتار و درصد پارا-سیمن (۹/۲۳%) در تیمار ۸۳۰۰۰ بوته در هکتار بدست آمد. از طرفی اثرات متقابل معنی داری نیز بر درصد اسانس (۳۷/۵%)، عملکرد اسانس (۵/۱۴۹ کیلوگرم در هکتار)، درصد تیمول (۴۰%)، درصد ترپینولن (۱/۴۹%) و درصد پارا-سیمن (۶/۲۵ %) مشاهده گردید.

Keywords:

زنیان (Trachyspermum copticum L.) , کود زیستی فسفری , تراکم بوته , اسانس , تیمول