مطالعه برخی عوامل بوم شناسی، ویژگی های ریختی، میزان اسانس و سطح پلوئیدی آویشن کرک آلود (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) در ایران

به منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بوم شناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی آویشن کرک آلود (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) با استفاده از روش .D.S.S (Determination of special station) ۱۰ رویشگاه در استان های لرستان، مرکزی، همدان، کرمانشاه و کردستان جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شد. در این پژوهش در بهار سال ۱۳۸۸ در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه های گلدار جهت استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر به منظور تعیین سطح پلوئیدی در فصل تولید بذر جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاه ها یادداشت برداری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت به علاوه بازده اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین سطح پلوئیدی، در هر جمعیت حداقل ۱۰ یاخته متافاری نوک ریشه مورد مطالعه قرار گرفت و ضمن شمارش تعداد کروموزوم، سطح پلوئیدی آنها تعیین گردید. نتایج حاصل، جمعیت های مورد مطالعه را در چهار گروه قرارداد. نتایج همچنین نشان داد که بیشترین میانگین طول و عرض برگ گل آذینی، بیشترین میانگین نسبت طول به عرض برگ گل آذینی، بیشترین میانگین نسبت طول به عرض برگ ساقه ای، بیشترین میانگین طول دمبرگ، بیشترین میانگین طول لوله کاسه، بیشترین میانگین طول جام و بیشترین میانگین طول و عرض براکتئول در جمعیت Te۹ بیشتر از جمعیت های دیگر بود. به طور کلی در بررسی های سیتوژنتیکی انجام شده مشخص شد که گیاهان جمعیت های Te۱، Te۲، Te۳، Te۴، Te۵، Te۶ و Te۸ دارای ۳۰ کروموزوم (۳۰=x۲=n۲) و دیپلوئید و گیاهان جمعیت های Te۷، Te۹ و Te۱۰ دارای ۶۰ کروموزوم (۶۰=x۴=n۲) و تتراپلوئید می باشند. بالاترین بازده اسانس متعلق به رویشگاه Te۵ (۰۴/۳%) بود.

Keywords:

آویشن کرک آلود (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) , ویژگی های ریختی , سطح پلوئیدی , اسانس , تجزیه خوشه ای