رضا طاهری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم
محمدحسین لباسچی - دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
عبدالرسول ذاکرین - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
محمد بختیاری رمضانی - کارشناس ارشد، ایستگاه تحقیقات همند، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
امیر برجیان - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
مریم مکی زاده تفتی - کارشناس ارشد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

به منظور بررسی عملکرد و بازده اسانس چهار گونه آویشن محلی و خارجی با تراکم های مختلف در شرایط دیم آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) در سال ۱۳۹۰ انجام شد. چهار گونه آویشن (Thymus daenensis، T. pubescens، T. kotschyanus و T. vulgaris) به عنوان عامل اصلی و تراکم شامل فاصله های روی ردیف ۲۵، ۳۵ و ۵۰ سانتی متر به عنوان عامل فرعی محسوب شد. صفات اندازه گیری شده شامل ارتفاع، تعداد ساقه هوایی، طول ریشه، قطر تاج پوشش، وزن خشک ریشه، عملکرد تر و خشک اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس بود. نتایج حکایت از تفاوت معنی دار گونه ها در صفات اندازه گیری شده داشت. در میان صفات اندازه گیری شده اثر تراکم تنها بر تعداد ساقه هوایی، قطر تاج پوشش، عملکرد تر اندام هوایی و وزن خشک ریشه معنی دار شد. بررسی اثر متقابل گونه و تراکم نشان داد بالاترین عملکرد ماده خشک (۲۲۰۶ کیلوگرم در هکتار) مربوط به گونه T. kotschyanus در فاصله کشت ۲۵ سانتی متر و کمترین مقدار (۷/۵۵۴کیلوگرم در هکتار) مربوط به گونه T. vulgaris در فاصله کشت ۵۰ سانتی متر بود. بالاترین بازده اسانس (۱/۲%) در گونه T. kotschyanus با فاصله کشت ۲۵ سانتی متر و بالاترین عملکرد اسانس در گونه T. daenensis با فاصله کشت ۲۵ سانتی متر مشاهده شد.

آویشن (Thymus), تراکم, دیم, اسانس