تجزیه علیت عملکرد گل محمدی (Rosa damascena Mill.) در شرایط مختلف کشت

به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد ۱۲ ژنوتیپ گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن گل، درصد ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، ارتفاع بوته و محیط بوته (تاج پوشش) یادداشت برداری شدند. پس از جمع آوری داده ها تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت انجام شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد گل در هر سه شرایط با وزن تر گلبرگ همبستگی مثبت و معنی دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هریک از صفات موثر در عملکرد گل مشخص گردید. در شرایط دیم صفات تعداد گل در پایه، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، اسانس در هکتار و درصد اسانس با ضریب تبیین ۷/۹۱%، در شرایط آبی وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به گل کامل و محیط بوته با ضریب تبیین ۶/ ۹۸% و در شرایط کشت همرا با مالچ، عملکرد اسانس، درصد اسانس، ارتفاع بوته، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و تعداد گل با ضریب تبیین ۶/۹۰% بیشترین تغییرات عملکرد گل را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، وزن تر گلبرگ در هر سه شرایط کشت بیشترین تاثیر مستقیم بر روی عملکرد گل داشت و چون مقدار و جهت آن با اثر کل (ضریب همبستگی) تقریبا یکسان بود، به عنوان مهمترین صفت در افزایش عملکرد گل محمدی شناخته شد. صفات تعداد گل در هکتار، عملکرد اسانس در هکتار، ارتفاع بوته و محیط بوته اگرچه به طور مستقیم در افزایش عملکرد نقش نداشتند ولی به طور غیرمستقیم از طریق افزایش وزن تر گلبرگ در افزایش عملکرد گل محمدی نقش مهمی داشتند. بنابراین، می توان از آنها به عنوان شاخصی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد گل استفاده نمود.

Keywords:

گل محمدی (Rosa damascena Mill.) , عملکرد گل , اجزاء عملکرد , همبستگی , رگرسیون , علیت