محمد برات شوشتری - کارشناس ارشد ژنتیک اصلاح نباتات، مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی- پژوهشکده علوم و فناوری نوین
روح الله قلندری - داروساز، مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی- پژوهشکده علوم و فناوری نوین

کنترل پشه ها و حفاظت افراد از گزش آنها یکی از مهمترین راه های پیشگیری از بیماریهای منتقله به وسیله آنها می باشد. گزش این حشرات علاوه بر ایجاد عوارض موضعی (خارش، قرمزی و سوزش) می تواند موجب انتقال بیماریهای مهلک و خطرناک به خصوص در مناطق حاره و گرمسیری گردد. یکی از روشهای کنترل این بیماری حفاظت افراد از گزش پشه های ناقل می باشد، استفاده از دورکننده ها به ویژه دورکننده های گیاهی از روشهای مناسب برای حفاظت افراد به شمار می رود. در این مطالعه از سه گیاه ملیس (Melissa officinalis L.)، رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و لاواندا (Lavandula angustifolia Mill.) استفاده شده است که بعد از تهیه اسانس و عصاره هر کدام، در دو مرحله آزمایش حیوانی و انسانی خاصیت دفع کنندگی آنها بر علیه پشه Anopheles stephensi مقایسه گردید. در نهایت اثر دفع کنندگی اسانس ها و عصاره ها با ترکیب شیمیایی دافع N و N- دی اتیل ۳- متیل بنزامید که به عنوان کنترل مثبت است، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین عصاره و اسانس اختلاف معنی داری (۱%) وجود دارد و اثرگذاری اسانس بیشتر از عصاره بود. همچنین نتایج نشان داد که اثر دفع کنندگی این مواد در حیوانات نسبت به انسان بیشتر بوده است.

Melissa officinalis L, Rosmarinus officinalis L, Lavandula angustifolia Mill, پشه آنوفل (Anopheles stephensi), دافع حشرات