فرامرز حریری مقدم - کارشناس ارشد، گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
سعید محرمی پور - دانشیار، گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
فاطمه سفیدکن - استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

کنه تارتن دولکه ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از پلی فاژترین آفات شناخته شده محصولات کشاورزی دنیا به حساب می آید. با توجه به اثرهای نامطلوب استفاده از سموم شیمیایی نظیر بروز مقاومت در کنه های گیاهی، این تحقیق به منظور معرفی ترکیب های جایگزین کم خطر برای محیط زیست انجام شد. به همین منظور در پژوهش حاضر اثر دورکنندگی و دوام اسانس گیاهان Eucalyptus salmonophloia F. Muell و Eucalyptus kingsmillii (Mauden) Maiden & Blakely روی کنه های ماده بالغ تارتن دولکه ای در شرایط دمایی ۵/۰±۲۷ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۵۰ درصد و طول دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس ها به روش تقطیر با آب، توسط دستگاه کلونجر استخراج شدند. با توجه به فرمول شاخص دورکنندگی، مشخص شد که هر دو اسانس گیاهی E. salmonophloia و E. kingsmillii از ۴ غلظت استفاده شده تنها در ۲ غلظت دورکننده بوده و در ۲ غلظت دیگر بی اثر می باشند، به طورکلی می توان نتیجه گرفت که اسانس دو گیاه E. salmonophloia و E. kingsmillii در غلظت های مختلف از نظر دورکنندگی با یکدیگر اختلاف معنی داری ندارند. به هر حال، در آزمایش بررسی دوام سمیت تنفسی اسانس ها روی ماده بالغ کنه تارتن دولکه ای مشخص شد که اسانس حاصل از دو گیاه E. salmonophloia و E. kingsmillii با توجه به حدود اطمینان ۹۵% LT۵۰، با یکدیگر اختلاف معنی داری ندارند. بنابراین نتایج این پژوهش نشان داد که گونه های اکالیپتوس اثر دورکنندگی و دوام خوبی روی کنه تارتن دولکه ای دارند، اما تحقیقات بیشتری برای کاربردی کردن این ترکیب ها احساس می شود.

: Eucalyptus salmonophloia F. Muell, Eucalyptus kingsmillii (Mauden) Maiden & blakely, دورکنندگی, دوام اسانس, کنه تارتن دولکه ای