سهیلا دست برهان - کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سعید زهتاب سلماسی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
صفر نصراله زاده - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علیرضا توسلی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و مقادیر مختلف کود نیتروژنی بر عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۸۷ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. تلقیح با باکتری (B۰: عدم تلقیح، B۱: تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، B۲: تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم و B۳: تلقیح با مخلوط دو باکتری) و کود نیتروژنی (۰: N۰، ۵۰: N۱، ۱۰۰: N۲ و ۱۵۰: N۳ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی در این تحقیق را تشکیل دادند. براساس نتایج بدست آمده، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی، عملکرد کاپیتول و اسانس در مقایسه با تیمار شاهد (عدم مصرف کود نیتروژنی) به طور معنی داری افزایش نشان داد. به طوری که بین سطوح کودی ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از این نظر اختلاف معنی داری مشاهده نشد. همچنین در نتیجه تلقیح با باکتری ها عملکرد کاپیتول و اسانس بابونه در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) افزایش یافت، ولی این افزایش معنی دار نبود. برهم کنش باکتری× کود نیتروژنی بر میانگین درصد اسانس معنی دار بدست آمد. در نتیجه ی تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی میانگین درصد اسانس به طور معنی داری کاهش نشان داد، ولی در سایر سطوح تلقیح، با مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژنی، اختلاف معنی داری در میانگین درصد اسانس مشاهده نشد. بنابراین در تمامی سطوح تلقیح باکتریایی، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی کارایی مصرف نیتروژن کاهش یافت. کارایی مصرف نیتروژن در نتیجه ی تلقیح با باکتری ها (باستثنای تلقیح با ازتوباکتر و مصرف kgN/ha ۵۰) در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان داد. به این ترتیب با مصرف kgN/ha ۵۰ و تلقیح با ریزوباکتری های محرک رشد گیاه، می توان به عملکرد مطلوب و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در بابونه آلمانی دست یافت.

ریزوباکتری های محرک رشد گیاه (PGPR), بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.), عملکرد کاپیتول و اسانس, کارایی مصرف نیتروژن