مهدی قره خانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد قربانی - استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدعلی ابراهیم زاده - دانشیار، گروه شیمی دارویی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی ساری
سیدمهدی جعفری - استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علیرضا صادقی ماهونک - استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر روشهای استخراج غرقابی، استخراج به کمک اولتراسوند و استخراج به کمک مایکروویو بر میزان استخراج ترکیب های فنولی و فلاونوئیدی از برگهای گزنه (Urtica dioica L.) به همراه سه حلال استخراجی آب، متانول ۸۰% و کلروفرم بود. در روش غرقابی، حلال آب و کلروفرم به ترتیب بیشترین مقدار ترکیب های فنولی و فلاونوئیدی را استخراج کردند. در دو روش استخراج به کمک اولتراسوند و مایکروویو تاثیر زمانهای مختلف اشعه دهی امواج نیز به همراه نوع حلال مصرفی بررسی شد. به طوری که در روش استخراج به کمک اولتراسوند، حلال آب و زمان ۹۰ دقیقه بیشترین میزان استخراج ترکیب های فنولی و حلال کلروفرم و زمان ۹۰ دقیقه بیشترین میزان استخراج ترکیب های فلاونوئیدی را داشته است. همچنین بین دو زمان ۶۰ و ۹۰ دقیقه تفاوت معنی داری در سطح احتمال پنج درصد مشاهده نشد. بنابراین بهترین تیمار حلال- زمان با بیشترین میزان استخراج ترکیب های فنولی و فلاونوئیدی در روش استخراج به کمک مایکروویو به ترتیب مربوط به تیمارهای حلال آب- زمان ۹ دقیقه و حلال متانول- زمان ۹ دقیقه بود. حلال کلروفرم در روش استخراج به کمک مایکروویو کمترین میزان استخراج ترکیب های فنولی و فلاونوئیدی را داشت و تاثیر زمان اشعه دهی امواج مایکروویو بر میزان استخراج معنی دار نبود. در مقایسه بین روشها، روش استخراج به کمک مایکروویو با حلال آب- زمان ۹ دقیقه بالاترین قدرت استخراج کنندگی ترکیب های فنولی (۴۱/۰±۵۷/۱۱ میلی گرم معادل اسید گالیک به گرم نمونه خشک) و روش غرقابی (ساعت) با حلال کلروفرم بیشترین میزان ترکیب های فلاونوئیدی (۵۳۳/۰±۶۴/۱۳ میلی گرم معادل کوئرستین به گرم نمونه خشک) را استخراج کرد.

گزنه (Urtica dioica L.), ترکیب های فنولی, ترکیب های فلاونوئیدی, استخراج به کمک اولتراسوند, استخراج به کمک مایکروویو