سیده مریم شرفی - دانشجوی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شاهد، تهران
ایرج رسولی - استاد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شاهد، تهران
طلوع الله قدری - دانشجوی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شاهد، تهران
محمدرضا جلالی ندوشن - دانشیار، گروه پاتولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه شاهد، تهران
محمدباقر رضایی - استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

در مطالعه حاضر فعالیت های ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی، هماتولوژی و سیتوتوکسسیته اسانس لیموترش (Citrus limon L.) مورد آزمایش قرار گرفت. نمای حساسیتی میکروارگانیسم ها در برابر اسانس لیمو براساس حساسترین به مقاومترین به ترتیب زیر بود: E.coli> K. pneumonia> S. aureus> Streptococcus faecalis> Candida albicans> P. aeruginosa. حداقل غلظت های مهارکنندگی (MIC) و کشندگی (MBC) اسانس تازه تعیین گردید. اسانس، خاصیت کشندگی و مهارکنندگی میکروبی خوبی بجز در خصوص Pseudomonas aeruginosa نشان داد. از این رو خاصیت آنتی اکسیدانی اسانس با روش بتا-کاروتن زدایی انجام و نتایج مقایسه ای آنها با آنتی اکسیدان های سنتتیک استاندارد انجام شد. بازدارندگی پراکسیداسیون لیپید به وسیله اسانس لیمو تقریبا برابر یا بیش از قدرت آنتی اکسیدان های سنتتیک BHT و BHA بود. مقدار اسانس لازم برای ۵۰% رادیکال زدایی اسانس لیمو μg/ml ۸۱/۲۲ بود. به طوری که محتوای فنلی و ظرفیت DPPHزدایی برای هر اسانس مشخص و بعد نسبت بین محتوای فنلی و ظرفیت DPPHزدایی تعیین گردید. فنل کل اسانس خالص لیمو μgGAE/mg ۴۳/۵۷ بود. بازدارندگی پراکسیداسیون لیپید به وسیله اسانس لیمو تقریبا برابر یا بیش از قدرت آنتی اکسیدان های سنتتیک BHT و BHA بود. قدرت آنتی اکسیدانی احیا فریک در سرم خون موشهایی که به مدت یک ماه و روزانه به میزان ۱۰۰ میکرولیتر اسانس گاواژ شده بودند افزایش نشان داد. به نحوی که تاثیرات درمانی در نتیجه تغذیه اسانس توسط موشها در خون آنها دیده شد. غلظت ۵۰% کشندگی (IC۵۰) اسانس لیمو بر علیه سلولهای Hela و خون محیطی به ترتیب ۹۷/۰ و ۵۷/۰ میکروگرم در هر میلی لیتر تعیین گردید. بنابراین نتایج نشان می دهد که اسانس لیمو با احتیاط و فقط پس از تعیین دوز مورد مصرف قرار گیرد.

ضد میکروبی, سیتوتوکسسیته, آنتی اکسیدان, روغن های اسانسی, لیموترش (Citrus limon L.)