کاظم مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، اهواز
علی حمدی شنگری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین (اهواز) و عضو باشگاه پژوهشگران جوان
محمدحسام شاهرجبیان - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین (اهواز) و عضو باشگاه پژوهشگران جوان
محمدحسین قرینه - استادیار، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، اهواز
مهدی مدندوست - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فسا

به منظور بررسی عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه دارویی اسفرزه (plantago ovata Forsk.) در فواصل آبیاری و سطوح مختلف نیتروژن، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی شرکت خوشه سبز سنبله شیراز واقع در فسا در سال زراعی ۸۷- ۱۳۸۶ اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل فواصل آبیاری (۷ روزه، ۱۰ روزه و ۱۴ روزه) و سطوح مختلف نیتروژن خالص شامل (۰، ۳۰ و ۶۰ کیلوگرم N/ha) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تغییرات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد موسیلاژ در هکتار معنی دار بوده، ولی تاثیری بر وزن دانه نداشت. تنش خشکی همچنین به طور معنی داری باعث افزایش درصد موسیلاژ شد. در فواصل کوتاه آبیاری بهترین عملکرد اقتصادی و بیولوژیک مشاهده شد و در شرایط فواصل زیاد آبیاری این دو صفت کاهش معنی داری داشت، ولی میزان موسیلاژ بر خلاف عملکرد بیولوژیک روند افزایشی از خود نشان داد. همچنین با افزایش میزان نیتروژن عملکرد اقتصادی، بیولوژیک و میزان موسیلاژ افزایش نشان داد. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک با بروز تنش خشکی که در اثر فواصل زیاد آبیاری به وجود آمد نسبت به افزایش نیتروژن واکنش کمتری از خود نشان داد.

اسفرزه, فواصل آبیاری, سطوح نیتروژن