بررسی برخی خصوصیات بوم شناختی، ریختی و میزان اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)

گیاه آویشن آذربایجانی با نام علمی Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost. یکی از ۱۴ گونه مختلف از جنس آویشن است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش در اوایل فصل رویش (سال ۱۳۸۷) طی مسافرتهای متعدد به نقاط مختلف استانهای آذربایجان شرقی و غربی، رویشگاه های این گونه شناسایی و بعد در هنگام گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه های گلدار برای استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر در فصل تولید بذر جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاه ها یادداشت برداری شد و خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت بعلاوه میزان اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه خوشه ای شده و جمعیتهای جمع آوری شده براساس تمامی خصوصیات کمی رویشی، زایشی و میزان اسانس گروه بندی شدند. به طوری که تمامی جمعیتها در سه گروه قرار گرفتند. جمعیتهای بند، نازلو و قوشچی در یک گروه، هریس در گروهی دیگر و سرانجام جمعیت جلفا در گروهی جداگانه قرار گرفتند. پراکنش این گونه در دو استان آذربایجان شرقی و غربی، از ارتفاع ۷۳۰ تا ۱۹۰۰ متر از سطح دریا و رویش در خاکهای مختلف و مناطق شیب دار نشان دهنده سازگاری بالای این گونه با شرایط اقلیمی این دو استان می باشد. درنهایت، از بین جمعیتهای جمع آوری شده، دو جمعیت جلفا و نازلو بدلیل داشتن عملکرد بالای اسانس و سازگاری با اقلیم منطقه برای کاربرد در برنامه به نژادی در مناطق سرد شمال غرب کشور توصیه می شوند.

Keywords:

خصوصیات بوم شناختی , صفات ریختی , Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost , اسانس , تجزیه خوشه ای