محمد شاهین دانشمندی - کارشناس، مجتمع آموزش عالی جهاد کشاورزی خراسان، مشهد
مجید عزیزی - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

در این پژوهش اثر بازدارندگی اکالیپتوس (Eucalyptus golubulus Labill.) بر جوانه زنی و رشد علف هرز پنجه مرغی (Cynodon dactylon (L.) Pers.) به صورت: الف) غلظتهای متفاوت اسانس (ppm۲۰، ppm۵۰، ppm۱۰۰) با روش محلول پاشی، ب) مقادیر مختلف برگ (۲، ۵ و ۱۰ درصد وزنی) به صورت مالچ و مخلوط با خاک در چهار تکرار و ج) تاثیر غلظتهای مختلف اسانس (ppm۲۰، ppm۵۰، ppm۱۰۰) و عصاره (۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد) بر فرایند جوانه زنی ریزومهای این علف هرز با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که تاثیر غلظتهای مختلف اسانس به صورت محلول پاشی باعث کاهش رشد و ارتفاع بوته ها شد. کمترین میزان رشد رویشی در تیمار محلول پاشی با اسانس (ppm۱۰۰) بود که پس از گذشت چهار ماه بتدریج نشانه های زردی و خشکیدگی در آنها ظاهر شد. مالچ اکالیپتوس نیز تاثیر بازدارندگی قابل توجهی بر جوانه زنی ریزومها داشت، به گونه ای که در ۵۰ درصد تیمار مالچ اکالیپتوس جوانه زنی ریزومها به طور کامل متوقف شد. بیشترین تعداد ساقه روییده شده از هر ریزوم در تیمار شاهد مشاهده شد. در آزمایش سوم فرایند جوانه زنی ریزومها تحت تاثیر اسانس و عصاره اکالیپتوس قرار گرفت. جوانه زنی و ظهور گیاهچه ها با افزایش غلظت اسانس کاهش می یافت. غلظت ۲۵ درصدی عصاره، جوانه زنی را ۶۶ درصد کاهش داد ولی غلظتهای ۵۰ درصد و ۷۵ درصد آن باعث توقف کامل جوانه زنی شد. از نتایج بدست آمده استنباط می شود که عصاره و بعد اسانس اکالیپتوس دارای پتانسیل بالقوه در کنترل و مدیریت علف هرز پنجه مرغی بوده و می توان در راستای تحقق کشاورزی ارگانیک و تهیه علف کشهای با منشا طبیعی از آن استفاده کرد.

Eucalyptus golubulus, Cynodon dactylon, آللوپاتی, اسانس, عصاره, مالچ