مریم پیوندی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال
آذر رفعتی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال
مهدی میرزا - دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

در این تحقیق اثر کودهای شیمیایی ازت و فسفر بر میزان رشد، کیفیت و کمیت اسانس در گیاه درمنه شیرین (Artemisia annua L.) مطالعه شد. برای این منظور اثر کودهای نیتروژن (۴۶% به فرم اوره) و فسفر (۴۸% به فرم سوپر فسفات تریپل) هر کدام در چهار سطح به مقادیر صفر، ۴۰، ۸۰ و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار روی رشد رویشی و تغییرات کمی و کیفی اسانس برگ درمنه شیرین بررسی شد. این آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی، با ۱۶ تیمار و در سه تکرار اجرا شد. بررسی شاخصهای رشد نشان داد که اختلاف میانگین ارتفاع بوته ها، تعداد شاخه های فرعی و وزن خشک بوته ها در تیمارهای مختلف فسفر و نیتروژن در ۵%≥P معنی دار است. به طوری که بیشترین ارتفاع بوته و شاخه های فرعی در تیمارهای N۸۰P۴۰ و N۴۰P۴۰ بدست آمد. افزایش فسفر بیش از ۸۰ کیلوگرم در هکتار در همه تیمارها باعث کاهش معنی دار رشد شد. اسانس برگهای گیاه در زمان گلدهی با روش تقطیر با بخار استخراج شد. درصد اسانس در تیمار N۸۰Po و N۴۰P۰ افزایش معنی داری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد. بررسی کیفی ترکیبهای اسانس برگها با GC/MS حضور ۲۴ ترکیب را در همه تیمارها نشان داد که از این میان آرتمیزیا کتون، کامفور، ۸،۱-سینئول، آرتمیزیا الکل، ویریدیفلورن و آلفا-پینن عمده ترین ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس این گیاه بودند.

Artemisia annua L, نیتروژن, فسفر, اسانس, رشد رویشی