مسعود نقش جواهری - کارشناس ارشد، بخش زیست شناسی، دانشگاه پیام نور اصفهان
مهناز کسمتی - دانشیار، بخش زیست شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
علی اصغر پیله وریان - استادیار، بخش زیست شناسی، دانشگاه پیام نور اصفهان

اطلاعات ناچیزی در خصوص اثر ترکیبهای فیتواستروژنی بر پدیده های فیزیولوژیک و تداخل اثر آنها با استروژنهای درون زا وجود دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر فیتواستروژنی عصاره هیدروالکلی گل بابونه (Matricaria recutita L.) و رابطه آن با استروژنهای درون زا بر فعالیت حرکتی با تجویز آنتاگونیست گیرنده های استروژنی (تاموکسیفن) در موشهای ماده بالغ بوده است. برای این منظور تعداد ۴۹ سر موش کوچک آزمایشگاهی ماده بالغ از نژاد NMRI با میانگین وزن ۳±۳۲ گرم به ۷ گروه ۷ تایی دریافت کننده: الف) سالین، ب) بابونه mg/kg۵۰، ج) سه گروه دریافت کننده تاموکسیفن در غلظتهای mg/kg ۱/۰، mg/kg ۵/۰، mg/kg ۷۵/۰، ج) دریافت کننده همزمان سالین و بابونه mg/kg ۵۰، ه) دریافت کننده همزمان تاموکسیفن mg/kg ۵/۰ و بابونه mg/kg ۵۰ تقسیم شدند. جهت ارزیابی فعالیت حرکتی از دستگاه ثبت فعالیت حرکتی (Motor Activity Monitor) استفاده شد. چهار پارامتر حرکتی شامل حرکتهای آرام و سریع، روی دو پا ایستادن (Rearing) آرام و سریع اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد عصاره بابونه در دوز mg/kg ۵۰ فعالیت حرکتی سریع و روی دو پا ایستادن آرام را در موش سالم به طور معنی داری زیاد نموده و باعث افزایش نسبی سایر حرکات می شود. تاموکسیفن در دوز mg/kg ۵/۰ در موشهای ماده باعث کاهش حرکات سریع و آرام شده و در سایر دوزها اثر قابل ملاحظه ای ندارد. بیشتر پارامترهای حرکتی در حضور بابونه و تاموکسیفن mg/kg ۵/۰ کاهش معنی داری می یابد. به نظر می رسد بابونه از طریق گیرنده های استروژنی، برخی پارامترهای حرکتی را تحت تاثیر قرار داده و وجود این گیرنده ها و احتمالا استروژنهای درون زا برای فعالیت ترکیبهای فیتواستروژنیک این گیاه ضروری می باشد.

فعالیت حرکتی, دستگاه بررسی فعالیت حرکتی, گل بابونه (Matricaria recutita L.), فیتواستروژن, تاموکسیفن