بررسی مقایسه ای اثر اسانس دو گیاه Carum copticum C. B. Clarke و Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand.-Mzt. بر بازدارندگی تخم گذاری سوسک چهار نقطه ای حبوبات (Callosobruchus maculatus) در شرایط آزمایشگاهی

در سالهای اخیر، استفاده از مشتقات گیاهان به عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در میان این مشتقات اسانسهای گیاهی مورد توجه می باشند. این ترکیبات به صورت سموم تدخینی، حشره کشهای تماسی، دورکننده ها و بازدارنده تغذیه و میزان تخم ریزی عمل کرده و رشد جمعیت حشره را تحت تاثیر می گذارند. موضوع این پژوهش بررسی اثر اسانس دو گیاه دارویی Carum copticum C. B. Clarke از خانواده چتریان (Apiaceae) و Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand.-Mzt. از خانواده شاه پسند (Verbenaceae) بر میزان باروری و تخم گذاری سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera.: Bruchidae) می باشد. آزمایش در شرایط دمایی ۱±۲۷ و رطوبت نسبی ۵±۶۰ درصد و تاریکی و در ۶ غلظت (از ۰۲/۰ تا ۵/۰ میکرولیتر اسانس در هر گرم بذر) انجام شد. اسانسها به روش تقطیر با آب از بذور زنیان (Carum copticum) و برگهای هنده بید (Vitex pseudo-negundo) استخراج گردیدند. در هر یک از ظروف آزمایش، دو جفت حشره بالغ نر و ماده که حاوی ۱۰ گرم دانه ماش بود ریخته شد. بررسیها نشان داد که میزان بازدارندگی تخم ریزی اسانس زنیان بیشتر از هنده بید می باشد. میزان بازدارندگی تخم ریزی در بالاترین غلظت (۵/۰ میکرولیتر اسانس در هر گرم بذر) اسانس زنیان ۱۰۰ درصد و هنده بید ۳۳/۷۶ درصد محاسبه گردید. نتایج این آزمایش نشان می دهد که اسانسهای گیاهی مورد آزمایش در غلظتهای زیر کشنده دارای اثر بازدارندگی تخم ریزی هستند.

Keywords:

سوسک چهار نقطه ای حبوبات , اسانس گیاهی , C. B. Clarke Carum copticum , Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand.-Mzt , بازدارندگی تخم ریزی