تعیین بهترین تیمار افزایش جوانه زنی بذر گیاهان دارویی روناس (Rubia tinctorum L.)، اکیناسه (Echinacea angustifolia D.C.) و مورد (Myrtus communis L.)

در این تحقیق، به منظور تعیین مناسبترین تیمار جهت شکستن خواب بذرهای ۳ گونه دارویی روناس، اکیناسه و مورد سه آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول جهت شکستن خواب بذر روناس تیمارهای روشنایی به مدت ۲۴ ساعت، اسید جیبرلیک ۵۰۰ پی پی ام، خراش دهی پوسته بذر با سمباده، خراش دهی پوسته بذر با اسید سولفوریک ۹۰ درصد به مدت ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقیقه، خراش دهی پوسته بذر با آب گرم ۷۰ و ۹۰ به مدت ۵ و ۱۰ دقیقه و سرمادهی بذر به مدت ۲، ۴ و ۶ هفته اعمال گردید که نتایج نشان داد که بالاترین درصد جوانه زنی مربوط به تیمار اسید سولفوریک ۹۰ درصد به مدت ۱۵ دقیقه می باشد.از آنجا که مشکل خواب بذرهای روناس تحت تیمارهای خراش دهی پوسته توسط اسید سولفوریک رفع شد، می توان نتیجه گرفت خواب این بذرها از نوع فیزیکی بوده و ناشی از پوسته بذر می باشد.در آزمایش دوم به منظور شکستن خواب بذر اکیناسه، تیمارهای جیبرلیک اسید در دو غلظت ۲۵۰ و ۵۰۰ پی پی ام، نیترات پتاسیم، سرمادهی به مدت ۴، ۷ و ۱۰ هفته، روشنایی به مدت ۲۴ ساعت و تیمار تلفیقی جیبرلیک اسید ۲۵۰ پی پی ام و سرمادهی به مدت ۴ هفته اعمال گردید و بالاترین درصد جوانه زنی در تیمار تلفیقی کاربرد جیبرلیک اسید بر روی بذرهای  سرمادهی شده حاصل شد. از آنجاکه بذرهای تحت تیمار سرما و جیبرلیک اسید که نوعی جایگزین سرما می باشد دارای بالاترین درصد جوانه زنی بودند، می توان گفت که خواب بذر از نوع فیزیولوژیک بوده و عامل دخیل در این خواب، نارس بودن جنین ،وجود عامل بازدارنده در بذر و یا هر دو عامل می باشد.در آزمایش سوم که به منظور شکستن خواب بذر گیاه مورد اجرا شد تیمارهای جیبرلیک اسید در دو غلظت ۲۵۰ و۵۰۰ پی پی ام ،سرمادهی به مدت ۷ و ۱۰ هفته و خراش دهی مکانیکی توسط کاغذ سنباده و شکاف دهی پوسته با تیغ اعمال گردید که در این آزمایش، بالاترین درصد جوانه زنی در تیمار شکاف دهی پوسته حاصل شد.افزایش جوانه زنی بذرهای گیاه مورد تحت تیمارهای خراش دهی پوسته بذر موید وجود مقاومت مکانیکی پوسته در مقابل خروج جوانه است و به عبارت دیگر، پوسته به عنوان یک مانع فیزیکی از طریق ممانعت از گسترش رویان و یا از طریق ایجاد محدودیت در جذب آب و شاید تبادلات گازی عمل می کند.

Keywords:

خواب بذر , جوانه زنی , روناس , اکیناسه , مورد