حسین باقری - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
سید مهدی ادنانی - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
حسین بشری - دانشجوی دکترای مرتعداری دانشگاه تهران

در این تحقیق، ابتدا فهرست فلورستیک استان تهیه و با توجه به مطالعات کتابخانه ای و همکاری افراد متخصص، اقدام به شناسایی گونه های معطر استان گردید. بعد با مراجعه به عرصه های طبیعی، مناطق پراکنش و خصوصیات اکولوژیک هر یک از گونه ها از جمله تعیین فراوانی و تراکم آنها جهت معرفی بهترین رویشگاهها، تیپ گیاهی، گیاهان غالب همراه و بررسی عوامل اکولوژیک تاثیر گذار شامل وضعیت خاک، شیب، جهت، ارتفاع، وضعیت زمینشناسی، میزان بارندگی و اکسترمهای دمایی با استفاده از نقشههای موجود و اندازهگیری های صحرایی و آزمایشگاهی تعیین گردید.  نتایج نشان داد که از بین حدود ۲۳۰ گونه دارویی استان تعداد ۳۹ گونه آن جزء گونههای اسانسدار طبقهبندی میشوند. از این تعداد ۲۸ گونه در مراتع نیمه استپی و۴ گونه در مراتع استپی استان میباشند. همچنین تعداد ۷ گونه به طور مشترک در هر دو منطقه مذکور یافت میشوند. در این بین خانواده نعناعیان با ۲۲ گونه، کاسنی با ۱۲ گونه، چتریان با ۳ گونه و  ارمک و شاه پسند با یک گونه جزو تیره های گیاهی اسانسدار بودند. از میان جنسهای مهم نیز میتوان به جنسهای Artemisia (با ۵ گونه)، Salvia  (با ۴ گونه)،    Stachys  و Nepeta (با ۳ گونه)، Marrubium, Tanacetum ,Ziziphora, Scutellaria و Achillea  (هر کدام با ۲ گونه) اشاره کرد. طیف زیستی گیاهان اسانس دار نیز نشان میدهد که ۴۶ درصد از این گیاهان همی کریپتوفیت، ۳۶ درصد کامفیت، ۱۳ درصد تروفیت و ۲.۵ درصد ژئوفیت و فانروفیت میباشند. از لحاظ موسم گلدهی، گونههای خانواده نعناع زودتر و تیره کاسنی دیرتر به گل مینشینند. گونه  Echinophora platylobaبا گلدهی در اواخر تابستان و گونههای درمنه دشتی و کوهی در اوائل پاییز دیرترین موسم گلدهی را در میان گیاهان اسانسدار استان دارا میباشند.

گیاهان اسانس دار, جمع آوری و شناسایی, شرایط اکولوژیک, قم