احمد اکبری نیا - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین
محمود خسروی فرد - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین
محمدباقر رضایی - اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
ابراهیم شریفی عاشورآبادی - اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

به منظور بررسی امکان کاشت پاییزه ویا بهاره گیاهان دارویی رازیانه Foeniculum vulgare، زنیان Carum copticum، انیسون Pimpinella anisumو سیاه دانه Nigella sativa و تاثیر آن بر عملکرد دانه این گیاهان در شرایط فاریاب و دیم، آزمایشی در سالهای زراعی ۷۷-۱۳۷۶ و ۷۸–۱۳۷۷ در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی الموت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ۴ تکرار به اجرا درآمد. برای  هریک از گیاهان فوق آزمایش جداگانه ای اجرا گردید و اثر۴ تیمار کاشت پاییزه آبی،پاییزه دیم، بهاره آبی و بهاره دیم بر روی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که گیاهان فوق به فصل کاشت واکنش متفاوتی داشتند. رازیانه و سیاه دانه به علت استقرار بهتر در پاییز، مقاومت به سرما، شروع زودتر رشد بهاره و در نتیجه شاخ و برگ و وزن دانه بیشتر، عملکرد دانه بالاتری داشتند. در حالی که به علت از بین رفتن گیاهچه های سبزشده زنیان و انیسون در اثر سرمای زمستان، کاشت پاییزه آنها موفقیت آمیز نبود و در منطقه مورد تحقیق امکان کاشت این دو گیاه تنها در فصل بهار می باشد. تمامی گیاهان فوق در شرایط دیم عملکرد دانه کمتری در مقایسه با شرایط فاریاب تولید نمودند. اما در این خصوص نیز واکنش گیاهان متفاوت بود و کمترین کاهش عملکرد مربوط به گیاه رازیانه بود. ارتفاع بوته و وزن هزار دانه تمامی گیاهان در شرایط فاریاب بیشتر از دیم بود. همچنین این صفات در کاشت پاییزه رازیانه و سیاه دانه در مقایسه با کاشت بهاره آنها بیشتر بود. عملکرد رازیانه و سیاه دانه با کاشت پاییزه فاریاب به ترتیب ۱۷۰۳ و ۱۲۹۸، پاییزه دیم به ترتیب ۹۸۵ و ۴۴۷، کاشت بهاره فاریاب زنیان و انیسون به ترتیب ۱۱۴۷ و ۱۱۲۰ و بهاره دیم به ترتیب ۳۱۲ و ۳۶۱ کیلوگرم در هکتار بود. ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی در مورد سیاه دانه نشان داد که بین آنها همبستگی معنی داری وجود داشت. 

گیاهان دارویی, رازیانه, سیاه دانه, زنیان, انیسون, تاریخ کاشت, آبیاری, عملکرد دانه