خالد احمدالی - استادیار گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
عبدالمجید لیاقت - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
عباسعلی پورمحسنی - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی و مدیر عامل شرکت آب و خاک البرز

آبیاری اراضی زراعی به روش موضعی نواری (نوارهای تیپ) یکی از مسائلی است که امروزه شاهد گسترش روزافزون آن در اکثر نقاط کشور هستیم. تاکید و تمرکز بیش ازحد بر مسئله­ی کمبود آب، گهگاه باعث ارائه­ی راهکارهایی نظیر آبیاری تیپ برای زراعت­ها می­شود که ممکن است به طور موقت مشکلات منابع آب را تخفیف داده اما با گذر زمان اثرات سوء جبران­ناپذیری بر محیط­زیست بگذارد. در این مقاله علاوه بر بحث و بررسی مسائل و مشکلات ذاتی آبیاری موضعی تیپ، با انجام محاسبات مربوط به میزان پلاستیکی که در این روش ممکن است وارد محیط زیست شود، به بررسی مسائل و مشکلات زیست محیطی این روش پرداخته شده است. محاسبات نشان­دهنده­ی این واقعیت است که در صورت ادامه­ی این روند سهم کشاورزی در تولید ضایعات پلاستیکی بسیار زیاد خواهد بود. اثرات پلاستیک­های پلی­اتیلن بر محیط زیست شامل جابجایی تکه­های پلی­اتیلن در اثر باد و یا سایر عوامل و تبدیل آلودگی از یک منبع نقطه­ای و متمرکز به یک آلاینده با ابعاد گسترده و غیرمتمرکز و درنتیجه شیوع تصاعدی اثرات نامطلوب آن نظیر خفه شدن حیوانات دریایی در اثر خوردن ذرات شناور پلاستیکی و یا گرفتار شدن در زباله­های پلاستیکی و ایجاد اختلالات هورمونی در آن ها و نهایتا ورود به چرخه­ی غذایی انسان، اثر پلاستیک­های پلی­اتیلن بر دام­ها، آلودگی منابع خاک و آب و ماندگاری بالا، کاهش میزان تهویه­ی خاک، ایجاد آلودگی بصری و کاهش توریست، ایجاد سموم مضر نظیر دی اکسید کربن، دیوکسین­های خطرناک در اثر سوزاندن نوارهای تیپ و تهدید کیفیت هوا و نهایتا کمک به تشدید گرمایش جهانی است. در صورت لحاظ ننمودن این ملاحظات از طرف سیاست گذاران و مدیران آب کشور ممکن است این روش آبیاری علاوه بر هدر دادن سرمایه های ملی، باعث از بین رفتن منابع طبیعی و بهره برداری ناپایدار از خود روش شود.

آلودگی, بهره برداری ناپایدار, دیوکسین, زباله های پلاستیکی