ارزیابی شاخص های رشدی، فیزیولوژیکی و فتوسنتزی دو رقم اسفناج (هیبرید و ایرانی) تحت تنش آب قلیایی

قلیائیت اثرات مخربی بر تولید گیاهان دارد. با توجه به بالا رفتن قلیائیت خاک و آب در بسیاری از زمین های کشاورزی ایران، در این آزمایش اثر تنش قلیائیت بر شاخص های رشدی، فیزیولوژیکی و فتوسنتزی در دو رقم اسفناج ˈبرگ پهن ورامینˈ و هیبرید ̓ناریتاˈ مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سال ۱۳۹۷ در مزرعه دانشگاه ولیعصر رفسنجان انجام گرفت. فاکتورها شامل تنش قلیائیت در چهار سطح (صفر، ۱۰، ۲۰، ۳۰ میلی مولار بی کربنات سدیم) و رقم در دو سطح بود. نتایج نشان داد که تنش قلیائیت باعث کاهش پارامترهای رشدی (وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، تعداد برگ و سطح برگ) در هر دو رقم شد اما کاهش وزن خشک اندام هوایی و سطح برگ تحت تنش ۳۰ میلی مولار بی کربنات سدیم در رقم هیبرید بیشتر از رقم ایرانی بود. بی کربنات سدیم همچنین باعث کاهش رنگیزه ها، کلروفیل کل، شاخص سبزینگی، شاخص PI و شاخص Fv/Fm شد و در سطح ۳۰ میلی مولار بی کربنات کاهش ۳۰ درصدی نرخ فتوسنتز نسبت به گیاهان شاهد مشاهده شد. با افزایش شدت تنش، محتوای آب نسبی برگ کاهش و میزان نشت یونی و پرولین برگ افزایش یافت. در رقم ایرانی تا سطح ۲۰ میلی مولار افزایش چندانی در مقدار سدیم برگ مشاهده نشد. در هر دو رقم با افزایش سطوح تنش خصوصیات رشدی و فتوسنتزی گیاهان کاسته شد. رقم برگ پهن ورامین از نظر صفات ارزیابی شده در سطوح پایین بی کربنات (۱۰ و ۲۰ میلی مولار) تحمل بیشتری نسبت به رقم هیبرید داشت. به طور کلی رقم برگ پهن ورامین از نظر پارامترهای رشدی، فیزیولوژیکی و فتوسنتزی برای کشت و کار در شرایط قلیایی نسبت به رقم هیبرید مناسب تر است.

Keywords:

اسفناج , پرولین , شاخص سطح برگ , قلیائیت , نرخ فتوسنتز