شیرین شیرازیان - استادیار، گروه حقوق محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران .
محمد شهپری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران (مسئول مکاتبات)

زمینه و هدف: قوانین و مقررات، همواره به عنوان یکی از مهم ترین و موثرترین ابزارهای دولت ها برای حفظ ارزش های اساسی جامعه بوده است؛ از این رو، بعد از کنفرانس ۱۹۷۲ استکهلم، ارزش های زیست محیطی[۱] به عنوان یکی از ارزش های اساسی جامعه بشری، تبیین شده است. تمامی کشورها ملزم به تدوین قوانین تضمینی در راستای حفاظت و حمایت از محیط زیست گردیده اند. یکی از مولفه های مهم محیط زیست، پوشش گیاهی می باشد که این شاخصه در شهرها به عنوان فضای سبز شهری[۲] شناخته شده است. در ایران نیز قوانین زیست محیطی متعددی در سطوح مختلف اعم از حقوقی، کیفری، اداری و آیین نامه ای تدوین شده است. از این رو وضع و توسعه قوانین و مقررات به عنوان ابزار ساختار تصمیم گیری شهری به منظور صیانت و حفاظت از این فضاها در جهت تحقق اهداف پایداری شهری و عدالت زیست محیطی صورت می گیرد. روش بررسی: روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد که سعی شده است نسبت به جمع آوری قوانین، مقررات، مرتبط با حفظ و توسعه فضای سبز شهری و همچنین نسبت به شناسایی چالش ها، مفرها و کمبودهای اجرایی و قانونی حفظ و توسعه فضاهای سبز شهری و حریم آن، اقدام گردد. از مهم ترین قوانین در حوزه فضای سبز شهری، لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها (مصوب ۱۳۵۹) و قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها (مصوب ۱۳۸۸) می باشد. این قوانین در راستای حفظ و توسعه فضاهای سبز شهری، به برخی ضمانت اجراهای حقوقی و بیش از آن کیفری متوسل گردیده است. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این تحقیق حاکی از آن است که قوانین و ضوابط مرتبط با فضای سبز در ایران، قدیمی و دارای خلاءها و نقدهای بسیاری است. و به نظر می رسد در پاره ای از موارد نمی تواند پاسخگوی نیازهای حمایتی و همچنین توسعه و حفظ فضای سبز شهری باشد. [۱] Environmental values [۲]- Urban green space

حقوق محیط زیست, فضای سبز شهری, ضمانت حقوقی و کیفری