عماد شاه منصوری - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
زهرا عباسی - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
فرزاد شیرازی - کارشناس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، اصفهان، ایران

به منظور تعیین بهترین زمان برداشت و روش خشک کردن بذر پیاز، پس از کشت دو نوع پیاز (توده بومی درچه اصفهان (روز بلند) و رقم تگزاس ارلی گرانو ۵۰۲ (روز کوتاه)، بذور این ارقام در پنج زمان مختلف برداشت شدند و دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۳ در آزمایشگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان اجرا شد. فاکتورها شامل زمان برداشت بذر در پنج سطح شامل:کپسول سبز، کپسول زرد، پنج درصد شکافته شدن کپسول ها، ۵۰ درصد شکافته شدن کپسول ها و ۱۰۰ درصد شکافته شدن کپسول ها و روش خشک کردن بذر در دو سطح سایه خشک و آفتاب خشک بودند. صفات اندازه گیری شده شامل درصد و سرعت جوانه زنی، وزن هزار دانه و صفات طولی و وزنی گیاهچه پیاز بود. نتایج نشان داد که همه صفات به جزء وزن هزار دانه تحت تاثیر تیمار ها قرار گرفتند. در توده بومی درچه، بیشترین درصد جوانه زنی (۹۶ درصد) در کپسول زرد و ۱۰۰ درصد شکافته شدن کپسول ها و روش سایه خشک و بیشترین سرعت جوانه زنی (۳۴/۱ روز) در پنج درصد شکافته شدن کپسول ها و سایه خشک به دست آمد. در رقم تگزاس ارلی گرانو، بیشترین درصد جوانه زنی (۵/۹۴ درصد) در کپسول زرد و روش سایه خشک و بیشترین سرعت جوانه زنی (۹۲/۰ روز ) در ۵۰ درصد شکافته شدن کپسول ها و سایه خشک به دست آمد؛ که با زمان کپسول زرد تفاوت معنی دار نداشت. در رقم تگزاس ارلی گرانو بیشترین مقادیر صفات طول بوته، طول ساقه چه و طول ریشه چه (به ترتیب ۸۸/۵۳ سانتی متر، ۲۲/۱۶ سانتی متر و ۸۴/۳۷ سانتی متر) به زمان پنج درصد شکافته شدن کپسول ها و روش سایه خشک اختصاص داشت. در هر دو رقم پیاز، کمترین مقادیر هر یک از صفات اندازه گیری شده مربوط به مرحله کپسول سبز و روش آفتاب خشک بود. مطابق نتایج این آزمایش، مرحله دوم برداشت (کپسول زرد) با روش سایه خشک، بهترین زمان برداشت بذر پیاز است که از ریزش بذر ناشی از تعویق برداشت تا رسیدگی کامل همه چتر ها و کپسول و افت شدید عملکرد جلوگیری می کند.

پیاز, جوانه زنی, صفات وزنی گیاهچه, کیفیت بذر