حسن ملکی لجایر - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
سمیه سلطانزاده پرمهر - دانشآموخته کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
موسی ترابی گیگلو - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
یونس پوربیرامی هیر - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
اسماعیل چمنی - استاد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایرا

این پژوهش شامل دو آزمایش با هدف بررسی تاثیر پیش تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و نانو ذرات سیلیسیم بر جوانه زنی، رشد و شاخص های فیزیولوژیکی گیاهچه مرزه در شرایط تنش عنصر سرب به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۸ انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پیش تیمار بذر مرزه با غلظت های صفر، ۵/۰، یک و دو میلی مولار سالیسیلیک اسید و غلظت های صفر، ۰۵/۰، ۱/۰ و ۱۵/۰ میلی مولار نانو ذرات سیلیسیم و کشت بذور در شرایط آلودگی با غلظت های صفر، دو، چهار، شش و هشت میلی گرم در لیتر عنصر سرب بودند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب، شاخص های سرعت و درصد جوانه زنی، وزن خشک ساقه چه، شاخص طولی و وزنی گیاهچه کاهش و محتوای پرولین و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (پراکسیداز و کاتالاز) افزایش یافتند. همچنین بیشترین درصد جوانه زنی (۷۵/۷۴)، شاخص وزنی (۵/۱۴۰۳) و سرعت جوانه زنی (۷/۸۷) از پیش تیمار سالیسیلیک اسید و بیشترین وزن خشک ساقه (۲۵/۸ میلی گرم در بوته) و شاخص طولی (۷/۸۶۵) از پیش تیمار نانو سیلیسیم هر دو در شرایط بدون آلودگی سرب به دست آمدند. بیشترین محتوی پرولین، فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز از پیش تیمار نانو سیلیسیم در بیشترین غلظت آلودگی سرب (هشت میلی گرم در لیتر) حاصل شدند. با توجه به داده های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که پیش تیمار بذور با سالیسیلیک اسید و نانو ذرات سیلیسیم می تواند سمیت فلزات سنگین را کاهش دهد.

پرولین, شاخص های جوانه زنی, فلزات سنگین, نانو ذرات