علی نقی صدیقی چافجیری - دانشجوی دکتری علوم جنگل، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران. (مسوول مکاتبات)
ایرج حسن زاد ناورودی - دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
کامبیز طاهری آبکنار - دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
حسن پوربابائی - استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

زمینه و هدف: گونه اوری در ارتفاعات فوقانی مناطق جنگلی در شمال ایران گسترش دارد و در حفظ خاک و نفوذ آب نقش موثری را ایفا می­کند. بزرگ­ترین مشکل در این مناطق چرای دام و حضور جنگل نشینان است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش حفاظت بر ویژگی­های کمی و کیفی گونه اوری در جنگل­های رودبار استان گیلان بود. روش بررسی: در مجموع ۴۰ قطعه نمونه ۱۰۰۰ متر مربعی (۲۰ قطعه نمونه در منطقه حفاظت شده و ۲۰ قطعه نمونه در منطقه حفاظت نشده)  به روش تصادفی- سیستماتیک و با استفاده از شبکه آماربرداری ۱۰۰ × ۱۰۰ متر در خرداد ۱۳۹۴ برداشت شدند. در هر قطعه تعداد و نوع گونه­های درختی و درختچه­ای و همچنین قطر برابر سینه، ارتفاع گیاه، وضعیت تاج و کیفیت تنه پایه­های اوری اندازه­گیری شدند. همچنین، به منظور بررسی وضعیت زادآوری از یک میکروپلات ۱۰۰ متر مربعی در مرکز هر قطعه نمونه استفاده شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که تعداد  درختان در هکتار، میانگین قطر برابر سینه، مجموع سطح مقطع برابر سینه، ارتفاع درختان، حجم و زادآوری گونه اوری در منطقه حفاظت شده به صورت معنی­داری بیش­تر از منطقه حفاظت نشده است. سایر گونه­های درختی اختلافی بین دو منطقه نداشتند. تراکم گونه­های درختچه­ای آلوچه  (Pronus spinosa)، ولیک (Crataeogus microphylla) و زرشک (Berberis integgerima) در منطقه حفاظت  نشده به طور معنی­داری بیشتر از منطقه حفاظت شده بود. همچنین، کیفیت تاج و تنه پایه­های اوری نیز در منطقه حفاظت شده بهتر از منطقه تخریب شده بود. بررسی طبقات قطری در مثلث ساختار نشان داد که منطقه حفاظت شده در بخش جنگل نامنظم و منطقه تخریب یافته در بخش منظم شده در کم قطر-میان قطر قرار دارد. بحث و نتیجه­گیری: با توجه به اینکه درختان اوری نقش مهمی در بخش­های فوقانی جنگل دارند، حفظ این گونه ارزش­مند و تداوم برنامه­های خروج دام و جنگل­نشینان از رویشگاه­های طبیعی آن ضروری به نظر می رسد.

تخریب, تراکم, چرای دام, توده های طبیعی, جنگل های شمال ایران