مهسا صفری پور - استادیار، گروه منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (مسوول مکاتبات)
داریوش ناصری - گروه محیط زیست، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

زمینه و هدف: امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست­اندازی به محیط­های طبیعی و از بین بردن آن­ها شده ­اند. در این زمینه، ارزیابی توان اکولوژیک می­تواند گامی موثر در جهت برنامه­ریزی استفاده درست از سرزمین باشد. در این پژوهش شهرستان مشکین­شهر استان اردبیل به دلیل این که در معرض مخاطرات محیط زیستی قرار گرفته، جهت ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری انتخاب شد. روش بررسی: برای این کار با در نظر گرفتن معیارهای اصلی شیب، ارتفاع، جهت شیب، فاصله از راه ارتباطی، فاصله از گسل­های فعال،  فاصله از رودخانه،کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از سکونت گاه های شهری، وزن­دهی به معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی و استانداردسازی با روش فازی انجام و در ادامه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی لایه­ها با فرایند ترکیب خطی وزنی رویهم گذاری شده و نقشه تناسب توسعه شهری تهیه شد. یافته­ها:  بر اساس نتایج بدست آمده، درصد شیب و دسترسی به راه ارتباطی از تاثیر بیش تری در ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد که ۹۹/۵۸۴ کیلومتر مربع (۶۲/۱۵%) از سطح منطقه فاقد تناسب، ۲۴/۹۴۶ کیلومتر مربع  (۲۶/۲۵%) دارای تناسب متوسط، ۸۶/۱۸۰۹ کیلومتر مربع (۳۳/۴۸%) دارای تناسب زیاد و ۶/۴۰۳ کیلومتر مربع (۷۷/۱۰%) دارای تناسب خیلی زیاد برای توسعه شهری است. بحث ونتیجه­گیری: بر اساس نتایج قسمت­های مرکزی شهرستان مشکین­شهر از بیش ترین پتانسیل برای توسعه شهری برخوردار است و سایر قسمت های شهرستان با اجرای فرآیند آمایش سرزمین بهتر است به کاربری دیگری تعلق گیرد.

ارزیابی تناسب اراضی, توسعه شهری, تحلیل سلسله مراتبی, فازی, مشکین شهر