حسان اخوان قالی باف - کارشناس پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی یزدکارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یزد، یزد، ایران (مسوول مکاتبات).
محمدحسین ایران نژاد پاریزی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
فرهاد نژادکورکی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یزد و عضو مرکز تحقیقات علوم و فناوری های محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران.
محمودرضا همامی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
حمیدرضا عظیم زاده - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

زمینه و هدف: پرها به عنوان روشی عالی برای پایش فلزات کمیاب در محیط زیست از دهه ۱۹۶۰ تا هم اکنون استفاده شده اند. هدف از این تحقیق استفاده از پرهای قمری خانگی (Streptopelia senegalensis) به عنوان شاخص آلودگی محیط زیست شهری می باشد. روش بررسی: غلظت فلزات کادمیوم، سرب، مس و روی در ۵۸ نمونه ی پر قمری خانگی از ۱۹ منطقه ی مختلف در محدوده ی شهرستان یزد مورد ارزیابی قرار گرفت. برای اندازه گیری غلظت فلزات کمیاب به روش هضم شیمیایی و از دستگاه جذب اتمی استفاده شد. جهت بررسی شاخص عدم تقارن سطح دو بال از روش توزین با استفاده از ترازوی دیجیتال با دقت ۰۰۱/۰ گرم استفاده گردید. یافته ها: میانگین غلظت فلزات کمیاب  برای سرب µg g-۱ ۲۷/۱ ± ۱۳/۲۰، کادمیوم  µg g-۱۰۴/۰± ۸۵/۰،                               مس µg g-۱ ۲۸/۰± ۵۶/۱۵ و برای روی µg g-۱ ۷۷/۸ ± ۷۲/۲۰۹ بدست آمد. غلظت فلزات کمیاب (سرب، کادمیوم و روی) در مناطق مختلف با توجه به ناهمگنی محیط زیست شهری از نظر ساختارها و فعالیت های انسانی در مقیاس محلی دارای اختلاف معنی دار بود. در این پژوهش همبستگی بین فلزات سرب و کادمیوم با فلز روی مشاهده گردید. بحث و نتیجه گیری: الگوی همبستگی عناصر در پر می تواند درنتیجه ی ارتباط غلظت این عناصر در محیط زیست و نوعی بازخور مثبت به منظور حفاظت در برابر آلودگی سرب و کادمیوم باشد. نتایج نشان دهنده ی جذب قابل توجه فلزات کمیاب ناشی از فعالیت های انسانی توسط پر قمری خانگی و کارایی استفاده از پر قمری خانگی به عنوان شاخص آلودگی فلزات کمیاب در محیط زیست شهری بوده است.

فلزات کمیاب, پر قمری خانگی, محیط زیست شهری, یزد