سید محسن موسوی - کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندران
سامره فلاحتکار - استادیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندران (مسئول مکاتبات)
منوچهر فرج زاده - استاد گروه سنجش از دور دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

زمینه و هدف: امروزه یکی از مهم­ترین مشکلاتی که جهان با آن روبه­رو شده افزایش تغییر آب و هوای جهانی به علت انتشار بیش از حد گازهای گلخانه­ای می­باشد. گاز دی­اکسیدکربن به عنوان مهم­ترین گاز گلخانه­ای و اولین عامل در تغییر اقلیم شناخته شده است. عوامل مختلفی از جمله توپوگرافی، بارندگی، جریانات هوا و وجود باد از عوامل مهم در پخش، رقیق کردن و جابه­جای گازهای گلخانه­ای موجود در اتمسفر محسوب می­شوند. روش بررسی: در مطالعه حاضر با استفاده از داده­های سرعت باد ECMWF و داده­های دی­اکسید­کربن ماهواره GOSAT به صورت تخصصی به بررسی نقش باد در پی­بردن به منابع محلی یا منطقه­ای انتشار گاز دی­اکسید­کربن و هم­چنین پی­بردن به منابع احتمالی انتشار این گاز در مقیاس استانی پرداخته شد. یافته­ها: . بیش­ترین تجمع گاز گلخانه­ای دی اکسید کربن در هر دو فصل سرد و گرم در منطقه جنوب و جنوب شرق ایران قرار دارد. البته گستره پراکندگی و غلظت بالاتر این گاز در فصل زمستان بیش­تر از فصل تابستان است. نتایج نشان داد که به طور عمده در اکثر استان­های ایران منابع محلی عامل افزایش انتشار غلظت گاز دی­اکسید­کربن موجود در جو در فصل زمستان می­باشد. بحث و نتیجه­گیری: بالا بودن غلظت گاز دی­اکسید­کربن در فصل زمستان می­تواند نشان­دهنده مصرف بیش­تر سوخت­های فسیلی برای گرمایش نسبت به فصل تابستان و عدم انجام فرایند فتوسنتز توسط گیاهان در فصل سرد باشد. در صورتی­که در فصل تابستان مطابق با موقعیت جغرافیایی استان­های مورد مطالعه نقش منابع منطقه­ای در انتشار دی­اکسید­کربن بیش­تر از منابع محلی می­باشد.

دی اکسید کربن, توزیع مکانی, تغییر اقلیم, سرعت باد, GOSAT